De brede basis van het sociaal werk - Spierts, Sprinkhuizen, Hoijtink, Jonge, Doorn

1 • Sociale dimensies van ‘sociaal’ werk

Bovendien is sociaal werk met de decentralisering van sociaal beleid steeds verder verweven geraakt met de overheid en politiek. Er zijn weliswaar vrijgevestigde profes sionals en zzp’ers in het sociaal werk, maar het overgrote deel van de sociaal werkers is in dienst van organisaties die afhankelijk zijn van de overheid. Sinds 2015 is dat dus vooral van de lokale overheid (gemeenten). Er is dus sprake van een afhankelijk heidsrelatie tussen organisaties en hun financier (Bredewold et al., 2018). Andersom is de overheid afhankelijk voor de uitvoering van wetgeving en beleid van deze orga nisaties en hun professionals. Daarnaast zien we dat sociaal werkers in verschillende detacheringsconstructies directer onder het dak van de overheid gaan werken, zoals in verschillende varianten van sociale wijkteams. We gaan daarom dieper in op de relatie tussen sociaal werk en politiek. In de internationale literatuur kunnen we drie perspectieven op de relatie tussen politiek en sociaal werk en de functie van sociaal werk onderscheiden: het emanci patie- en empowermentperspectief , het disciplinerings- en socialebeheersings perspectief en het sociaalfunctionerings- en ondersteuningsperspectief (Hoijtink, 2022b). Het eerste benadrukt de invloed van sociaal werk op de politiek, het tweede de invloed van de politiek op sociaal werk en de derde traditie beweegt zich in het midden en erkent een zekere wisselwerking. We pretenderen zeker niet volledig te zijn met deze indeling, maar het onderscheid biedt je een kapstok om na te denken over de relatie tussen politiek en sociaal werk, de functies die sociaal werk vandaag de dag vervult in de samenleving en spanningen die zich daarin voortdoen. Het emancipatie- en empowermentperspectief zien we veelvuldig terug in het grote aantal zelfdefinities van de sociaalwerkgemeenschap, zoals in de internationale defi nitie van sociaal werk van de IFSW (zie paragraaf 1.4.3). Van oudsher bestaat in het internationale sociaal werk veel aandacht voor de empowerende en emancipatorische kant (Dominelli, 2010; Waaldijk, 2011). Emancipatie betekent immers zich bevrijden uit een onderdrukkende situatie en streven naar en verwerven van gelijke rechten. Sociaal werk heeft een belangrijke rol gespeeld in emancipatiebewegingen van bij voorbeeld vrouwen en etnische minderheden. Sociaal werkers zoeken samenwerking en steun in de samenleving om de meest onderdrukte en gemarginaliseerde mensen en groepen meer macht en zeggenschap over hun levens en (directe) omgeving te laten krijgen. Sociaal werk probeert dit te initiëren en te faciliteren, bijvoorbeeld door mensen te ondersteunen bij het proces van samenwerking en actie. Op die manier 1.5.1 Emancipatie en empowerment

1.5 Sociaal werk en politiek

44

Spierts_De_brede_basis_van_het_sociaal_werk-2e_import-VoorDruk.indd 44

10/08/2023 11:20