Talenbewust lesgeven - Joana Duarte

2 • Detectives opsporen en ramen lappen

om feedback te geven zoals door antwoorden van kinderen te parafraseren en in die impliciete feedback kinderen van een rijk taalaanbod te voorzien. Bovendien draagt productieve interactie bij aan de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. Kinderen die aan productieve gesprekken deelnemen, ontwikkelen op lange termijn namelijk een positief zelfbeeld: ze zien zichzelf als iemand die ertoe doet (Frijns, 2021). Die interactie kan ook tussen leerlingen onderling plaatsvinden, bijvoorbeeld door in te zetten op samenwerkend leren waarbij leerlingen een gemeenschappelijk doel voor ogen hebben. In de taalles over meneer Baldido beschikken de leerlingen bovendien over verdeelde informatie, wat interactie stimuleert (en dus ook taalaanbod en spreekkansen). Het model van de krachtige taalleeromgeving laat dus zien hoe effectief taalonder wijs er in de klas uitziet. Dit model kent overeenkomsten met de uitgangspunten van interactief taalonderwijs (ExpertisecentrumNederlands, z.d.): sociaal, betekenis vol en strategisch. Zoals de naam doet vermoeden, vormt interactie de spil van interactief taalonderwijs (Westerbeek & Gijsel, 2017). Kinderen leren heel wat van en met elkaar (sociaal), doen dat aan de hand van functionele taken (betekenisvol) en reflecteren daarbij bijvoorbeeld op hoe ze de taak het best kunnen aanpakken (strategisch). In interactief taalonderwijs gaan kinderen met andere woorden even eens met betekenisvolle of functionele taken aan de slag, waarbij ze volop met elkaar in talige interactie gaan. Betekenisvolle leestaken voor begrijpend lezen Betekenisvolle taaltaken zijn ook van belang voor de verschillende didactieken, bijvoorbeeld begrijpend leesdidactiek zoals hiervoor beknopt werd besproken voor de inbrekerstaak. Betekenisvolle leestaken helpen om kinderen aan het lezen te krijgen (en te houden). Effectief begrijpend leesonderwijs kan samengevat worden in vijf didactische sleutels, zoals geformuleerd in de recente praktijkgerichte literatuur studie Sleutels voor effectief begrijpend lezen (Gobyn et al., 2019) en het bijbehorende wetenschappelijke rapport (Merchie et al., 2019) waarvan de resultaten aansluiten bij soortgelijk onderzoek (Houtveen et al., 2019). De sleutels gaan over het volgende (Gobyn et al., 2019; Merchie et al., 2019): 1 interactie 2 leesmotivatie 3 transfer 4 strategie-instructie 5 functionaliteit 1 Interactie De eerste sleutel, interactie, verwijst naar gesprekken die nodig zijn om de begrijpend leesvaardigheid van leerlingen te verhogen. Die gesprekken hebben niet enkel te maken met kwaliteitsvolle en denkontwikkelende interactie tussen leraar en kind, maar ook met interactie tussen leerlingen onderling waarbij bijvoorbeeld peer tutoring leesbegrip en leesplezier kan verhogen.

40