Talenbewust lesgeven - Joana Duarte

2 • Detectives opsporen en ramen lappen

bovendien de leesmotivatie van kinderen aan (Koomen, Roorda & Spilt, 2017). Een emotioneel veilig klimaat is met andere woorden niet alleen een pedagogisch gegeven. Een klasklimaat waarin je als kind warme relaties ervaart, hangt dus sterk samen met taal leren – en dat is volgens sociaal gefundeerde theorieën over taal verwerving niet verbazingwekkend (Lee et al., 2009). Die theorieën geven namelijk aan dat mensen van nature op zoek gaan naar verbinding met anderen, waarvoor taal een handig hulpmiddel is. Bovendien zien we dat er in zo’n klimaat ruimte is om meertalig te experimenteren: de leerling kan zijn volledige taalrepertoire inzetten om zijn boodschap over te brengen (Schrijfgroep LPTN, 2017). Betekenisvolle taaltaken Het tweede ingrediënt, betekenisvolle taaltaken, gaat over het motiverende doel voor kinderen. Lezen om een misdaad op te lossen is bijvoorbeeld veel motiverender dan een tekst met vragen beantwoorden. Bij betekenisvolle taken is de hamvraag steeds opnieuw: welk motiverend, levensecht doel geef je de leerlingen waarvoor ze taal nodig hebben? Juf Femke schakelt haar klas bijvoorbeeld in om uitnodigingen te maken voor het schoolfeest dat binnenkort plaats zal vinden. De uitnodigingen worden verstuurd naar échte mensen die naar een écht feest komen. En dat is moti verend. Maar je kunt ook werken met fictieve taken, waarbij kinderen taal gebruiken om een probleem op te lossen, zoals de mysterieuze verdwijning van meneer Baldido. In beide situaties gaat het om authentieke taken waarbij in een rijk taalaanbod wordt voorzien (in plaats van vereenvoudigde teksten aan te bieden) en waarbij interactie volop gestimuleerd wordt. Merk op dat betekenisvolle taken veel samen hang vertonen met de wijze waarop we taal gebruiken in het leven buiten de school. In het dagelijkse leven lezen we niet gewoon een tekst om vragen op te lossen; we willen weten welke trein we moeten nemen, hoe we die nieuwe kast in elkaar moeten zetten of wat het nieuws van de dag is. Bij betekenisvolle taaltaken denk je misschien aan omvangrijke projecten of thema’s. Dat kan uiteraard.Toch is het ook mogelijk om betekenisvol te werken op een minder omvangrijke manier, zoals in het voorgaande voorbeeld van de uitnodigingen. Een ander voorbeeld is een begrijpend leestaak over een inbraak bij grootmoeder Varken:

Figuur 2.4 Inbrekerstaak (Jaspaert, 1996, leerlingenboek 6b, p. 47)

38