Talenbewust lesgeven - Joana Duarte

1.4 • De zoektocht naar de talenbewuste leraar

Tabel 1.2

Perspectieven die een rol spelen bij talenbewust lesgeven

Taal als …

Inzet taal Leren van taal

Voorbeeld

1 Taal als doel

Leren van taal vindt plaats in bijvoorbeeld de les Engels, maar ook in de les wereldoriëntatie, bij het verwerven van een specifieke woorden schat. Leren via taal vindt plaats in alle lessen. Leren over taal vindt plaats in bijvoorbeeld lessen taalbeschouwing en talensensibilisering, zoals bij het invullen van taalportretten of het maken van een woordenboom.

2 Taal als

Leren via taal Leren over taal

leermiddel

3 Taal als

metataal

In dit boek bespreken we hoe de talenbewuste leraar alle in de klas aanwezige talen bij het onderwijs kan betrekken. Dat dit belangrijk is, blijkt uit verschillende onder zoeken (Cenoz, 2013; Duarte & Günther-van der Meij, 2019; Hélot, 2008; Frijns, 2019; van Koeven & Smits, 2020), als ook uit het rapport De taalcompetente leraar van de Taalunie (Vanhooren & Wulftange, 2020). Daarin wordt onder andere het volgende gesteld: De taalcompetente leraar ‘Twee aspecten verdienen bijzondere aandacht wanneer het gaat om taal in relatie tot pedagogisch handelen: een positieve houding van de leraar ten aanzien van talige diversiteit en meertaligheid van leerlingen, en het gebruik van waarderende taal. Beide dragen er in belangrijke mate toe bij dat leerlingen zich veilig en gerespecteerd voelen, gemotiveerd blijven om deel te nemen aan gesprekken, het woord durven nemen en ook fouten durven maken.’ (Vanhooren & Wulftange, 2020, p. 11) De Taalunie heeft een nieuwe podcastreeks over de ‘Taalcompetente leraar’; je vindt de link naar de podcasts op de website bij dit boek. Leraren die aan onderzoeken naar talenbewust lesgeven deelnemen, rapporteren doorgaans dat meertalige leerlingen meer aan het klasleven participeren en ‘beginnen te bestaan’: ‘They [the pupils] started to exist in the class, before they did not really exist’ (Hélot, 2008, p. 376). Die positieve houding is inherent aan talenbewustzijn bij zowel leraren als leer lingen. Talenbewustzijn gaat vooral om hoe de leraar de aanwezige talen en taal­

27