Begeleiden van zelfsturing en samenwerking - Linda van den Bergh, Anje Ros, Quinta Kools, Hanneke de Laat, Petra Poelmans

1.3 •Leertheoretischeachtergrondvanactiefleren:hetsociaal-constructivisme

Natuurlijk zijn er samenhang en overlap tussen verschillende inzichten, fei tenkennis en vaardigheden, ook met de ontwikkeling van attitudes, en past het leren van bepaalde inhouden niet in slechts één van de genoemde rijen in de tabel. Je kunt leerlingen bijvoorbeeld feiten aanbieden over slavernij in de Nederlandse geschiedenis (zoals jaartallen van belangrijke gebeurtenissen, groepen mensen die betrokken waren). Op basis hiervan kunnen ze inzichten opdoen over hoe de slavernij is ontstaan, hoe de omgang tussen tot slaaf ge maakten en hun ‘eigenaren’ was en hoe en waarom de slavernij tot een einde is gekomen. Dit is conceptuele kennis. Door de manier en de ‘toon’ waarop de bespreking van dit onderwerp plaatsvindt, vormen attitudes van leerlingen zich. Er kunnen binnen hetzelfde onderwerp dus zeker verschillende soorten kennis en verschillende aanpakken omdeze kennis aan te leren gecombineerd worden. Actief leren, gebaseerd op het sociaal-constructivisme, is zoals gezegd met name geschikt voor het leren van conceptuele kennis en inzichten, zoals het leren van nieuwe begrippen en het begrijpen van nieuwe dingen. Andere voorbeelden van conceptuele kennis zijn het begrip van wat een metropool of elektriciteit is of het begrip van de invloed van het klimaat op een land of het inzicht in de verschillen tussen tijdvakken van onze geschiedenis. Ter overdenking ā Als je leerlingen een nieuw inzicht wilt geven of een nieuw begrip wilt leren, bijvoorbeeld over het tijdvak van de Koude Oorlog bij geschie denis, de werking van de longen bij biologie of de administratie van een bedrijf bij de mbo-opleiding Economie & Ondernemen, hoe doe je dat dan? Past jouw aanpak bij het sociaal-constructivisme? ā Wat zou je in een volgende situatie eventueel anders doen, nu je meer weet over het sociaal-constructivisme? ā Hoe verwerf je zelf nieuwe inzichten? Construeer je zelf weleens ken nis? Hoe doe je dit samen met collega’s of medestudenten? Zoals gezegd kan actief leren op verschillende manieren vorm krijgen in de praktijk. Omdat actief leren gebaseerd is op het sociaal-constructivisme, zie je altijd de kenmerken van actief leren terug: leerlingen werken actief aan doelen die voor hen betekenisvol zijn en aansluiten bij hun niveau, ze leren samen met hun medeleerlingen en ze construeren zelf nieuwe kennis waarbij ze voortbouwen op wat ze al weten. De rol van de docent is die van coach/bege leider, die nagaat in hoeverre de regie bij leerlingen gelegd kan worden en ze daarbij ondersteunt.

29