Inkijkexemplaar Gespreksvoering in de juridische praktijk

1.2 De definitie van communicatie

1.2.3 Aspecten van de boodschap Boodschappen kunnen vier aspecten bevatten (Oomkes & Garner, 2017): 1 het zakelijke, referentiële aspect;

2 het expressieve aspect; 3 het relationele aspect; 4 het appellerende aspect.

Een student komt tien minuten te laat de klas binnen. Hij heeft een beker koffie in de hand en gaat zonder iets te zeggen aan een tafel zitten. De docent zegt niets totdat de student zit en zegt dan: ‘Ook ik kan de dag niet beginnen zonder een kopje koffie, maar wil je dit voortaan voorafgaand aan mijn les drinken en op tijd binnenkomen?’ Het zakelijke, referentiële aspect is de informatie die de docent aan de student geeft: hij verwacht van de student dat deze de volgende keer op tijd komt en geen koffie meeneemt. Het expressieve aspect van de boodschap is de (non-verbale) manier waarop de boodschap gebracht wordt. Is de zender ontspannen? Wat straalt hij uit (expressie)? In het voorbeeld: op welke toon vraagt de docent het aan de student en hoe kijkt hij daarbij? De docent uit het voorbeeld lijkt niet erg boos, maar geeft door zijn stilte vooraf veel aandacht aan het voorval. Het relationele aspect van de boodschap is de manier waarop de zender en ontvanger met elkaar communiceren: wat is hun relatie tot elkaar en welke invloed heeft dat op hun gesprek? De student en de docent uit het voorbeeld communiceren anders dan twee vrienden onder elkaar. De docent kan regels stellen en de student daarop aanspreken. Het appellerende aspect van de boodschap is het doel ervan. Appelleren betekent oproepen: wat wil de zender met de boodschap bereiken? Het doel van de boodschap van de docent is om zijn regel duidelijk te maken aan de student, maar ook aan de hele klas. Alle vier de aspecten kunnen elkaar beïnvloeden en tegelijkertijd van toepas sing zijn in een gesprek.

21