Inkijkexemplaar Gespreksvoering in de juridische praktijk

1 Basisgespreksvaardigheden

vormen tezamen zijn referentiekader. Tijdens het zenden en ontvangen van een boodschap filteren de referentiekaders van zowel de zender als de ont vanger de boodschap. Bepaalde woorden kunnen bij de ontvanger bijvoor beeld afkeurende reacties oproepen, terwijl de zender dit helemaal niet had verwacht of bedoeld. Informatie die binnen ons eigen referentiekader past of opvattingen waar we het mee eens zijn, nemen we gemakkelijker aan dan informatie die afwijkt van ons eigen referentiekader. Deze informatie kun je bovendien beter ont houden. Het is voor de juridisch professional van belang om zo veel mogelijk onbevooroordeeld met anderen te communiceren. Door een open houding te hebben, goed te luisteren en de interpretaties te controleren bij de ander kunnen miscommunicatie en ruis zo veel mogelijk worden voorkomen. Normen en waarden Normen en waarden spelen bij het referentiekader ook een rol. Waarden zijn abstracte, vrij vage opvattingen over wat juist en wenselijk is. Voorbeelden zijn naastenliefde, vrijheid, gelijkheid, broederschap en eerlijkheid. Normen zijn afgeleid van waarden en zijn collectieve opvattingen over wat wel en wat niet hoort te gebeuren. Waarden zijn groter dan normen en liggen meer vast. Normen zijn gedragsregels en een invulling van een waarde; opvattingen over hoe mensen zich in bepaalde situaties wel of niet zouden moeten gedragen. Normen kunnen over het algemeen makkelijker worden veranderd dan waarden. Mensen kunnen dezelfde waarde delen en tegelijkertijd een ver schillende norm hanteren. Neem bijvoorbeeld de waarde gastvrijheid. De ene persoon kan als norm voor gastvrijheid hanteren dat iemand die op bezoek komt een koekje bij de koffie krijgt, terwijl bij de ander als norm voor gast vrijheid geldt dat het bezoek altijd mag mee-eten. Degene die thuis opgevoed is met de norm dat iedereen altijd mag mee-eten, zal met een gespreks partner die er ook zo over denkt gemakkelijker op één lijn zitten. Eenzelfde gesprek voeren met iemand die hier andere opvattingen over heeft, kan vanuit de optiek van het referentiekader ingewikkelder zijn. Men zal eerst elkaars meningen, normen en waarden moeten verkennen. Het is dus altijd van belang om je eigen referentiekader te kennen en dat van de gespreks partner in te schatten. Om een zo juist mogelijke interpretatie te krijgen, kan de juridisch profes sional controlevragen stellen.

20