Nederlands in de onderbouw - Helge Bonset, Martien de Boer en Tiddo Ekens

1.5 Gebruiksmogelijkheden van dit boek

Of op basis van dit boek veel individueel of klassikaal gewerkt zal worden hangt in hoge mate af van het lesmateriaal dat erbij gezocht of gemaakt wordt. Bij sommige onderdelen raden we expliciet aan de leerstof aan te bieden in de vorm van een cursus die individueel doorlopen kan worden. Voor andere onderdelen achten we een klassikale benadering geschikter. (Hierbij is ‘klassi kaal’ voor ons niet synoniem met ‘doceren’, maar betekent het alleen: ‘met de hele klas’.) Wanneer de taalvaardigheden van de leerlingen uiteenlopen, kan er ook zinvol klassikaal gewerkt worden. Het is belangrijk om leerstof klassikaal te introduceren zodat de leerlingen elkaars ervaringen en ideeën horen. Hetzelfde geldt voor de nabespreking. Een manier om binnen een klassikale activiteit te differentiëren is leerlingen bij dezelfde tekst makkelijke en moeilijker opdrach ten geven, bij dezelfde opdracht een makkelijke en een moeilijker tekst aanbie den, of met dezelfde opdracht en tekst in tweetallen laten werken, een goede en een minder goede leerling samen. Het is altijd mogelijk om aan werkwijze, zelf standigheid en producten van de betere leerlingen hogere eisen te stellen, impliciet of expliciet. Er zijn ook opdrachten te bedenken waaraan leerlingen volgens een bepaalde taakverdeling samenwerken; de verschillende leerlingen verrichten dan deeltaken die bij hun niveau passen en samen voltooien ze de opdracht. Wanneer is een opdracht of een tekst makkelijker en wanneer moeilijker? Voor het antwoord op die vraag verwijzen we terug naar de dimensies van complexiteit van de leerstof die we bespraken in 1.4.2.3: formaliteit van de communicatie; voorkennis van, moeilijkheidsgraad van, en betrokkenheid bij het onderwerp; lengte van de tekst; hulp bij de opdracht. Een vaste structuur in de week geeft de leerlingen en de leerkracht een belang rijk houvast; een vast uur in de week voor lezen, een vast moment voor een kringgesprek, vaste schriften voor verschillende vakonderdelen. Wijze van lesgeven We beperken ons hierna tot het geven van een aantal algemene didactische aanwijzingen die in de sfeer van dit boek passen. Het is mogelijk dat je hierbij principes aantreft die je al jaren hanteert in je klas. Bij de leerstofonderdelen in de hoofdstukken 2 tot en met 6 worden meer gerichte, vakdidactische opmerkingen gemaakt. Variatie en herhaling ■ Een bekend probleem is dat veel leerlingen zich niet lang kunnen concen treren. Het is zaak om binnen een leerstofonderdeel voldoende variatie aan te brengen, niet te lange opdrachten te geven, met niet te lange teksten te werken en veel verschillende werkvormen te gebruiken. 1.5.3.3

37