Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding - Jacob de Wilde, Mariëlle Theunissen en Jos van der Wal

1 • Begripsbepaling en uitgangspunten

waar jongeren aan meededen of in ieder geval kennis van kregen, hadden invloed op hun kijk op de wereld.

Aangezien kinderen vandaag de dag opgroeien in het digitale tijdperk, staan jonge ren nu direct in verbinding met de (harde) werkelijkheid van de volwassen wereld. Zij hebben in het digitale domein vaak een technische voorsprong op hun ouders, die daardoor soms in hun onzekerheid bij hun pubers ook meer volwassenheid op andere gebieden veronderstellen. Jongeren worden digital natives genoemd , hun ouders di gital immigrants (Kirschner & Van Merriënboer, 2018). Omdat er aan de andere kant sprake is van een foreveryoungcultuur (jong is de norm en ‘Je bent zo oud als je je voelt’) gaan ouders en jongeren meer dan voorheen op voet van gelijkheid met elkaar om. Sommige ouders willen ook liever vriend dan opvoeder zijn van hun pubers, hetgeen resulteert in bijvoorbeeld meer vrijheid en zakgeld. Maar schijn kan bedriegen, en mogelijk is dit eerder een oppervlakkige dan een fundamentele verandering. Jongeren maken een duidelijke ontwikkeling door al vorens van volwassenheid sprake is, zoals we in dit boek laten zien, maar we betogen ook dat die ontwikkeling verschillend kan uitwerken bij subculturele groepen en de individuele jongeren. Voor opvoeders blijft het een uitdaging om kinderen te begelei den bij alle mogelijkheden, moeilijkheden en keuzes die ze in de huidige samenleving tegenkomen. En omdat die samenleving opener en meer geïndividualiseerd is dan ooit tevoren, kunnen jongeren de begeleiding van hun opvoeders goed gebruiken en hebben ze die soms zelfs hard nodig. De adolescentiefase In dit boek hanteren we de meest gebruikelijke definitie van de adolescentiefase als de ontwikkelingsfase tussen de kindertijd en de volwassenheid, die loopt van onge veer het 12e tot het 22e jaar. Gedurende de adolescentie treden voorspelbare fysieke, neurologische en psychologische veranderingen op, die tot uiting komen in gedrag, gedachten, behoeften en gevoelens. Op grond van deze veranderingen worden er bin nen de adolescentiefase drie periodes onderscheiden (zie ook figuur 1.7): z In de vroege adolescentie (ofwel de puberteit) staan de lichamelijke groei en rij ping en de daarmee verbonden psychoseksuele ontwikkeling centraal. Ook komt het losmakingsproces tussen de adolescent en zijn ouders op gang. z Typerend voor de middenadolescentie is dat de adolescent experimenteert met de vele nieuwe keuzemogelijkheden. z De late adolescentie staat voor velen in het teken van het aangaan van verplichtin gen op het gebied van maatschappelijke positie en persoonlijke relaties.

26