Kwantitatief onderzoek voor journalisten - Joris Boonen & Mark Pluymaekers

1 Kwantitatief onderzoek door de bril van een journalist

de figuur, inclusief input van experts. Maar om dat verhaal correct te vertellen, is helder inzicht noodzakelijk in alle stappen die eraan voorafgingen. Alleen als je vol doende inzicht hebt in het hele proces kun je een inschatting maken van de waarde van de kwantitatieve data waarop je je verhaal baseert. Begrip van de sterktes en zwaktes van elke schakel is hierbij van belang, maar niet elke schakel in een onderzoek hoeft perfect te zijn. Kwantitatief onderzoek is namelijk messy . Je kunt het nooit helemaal goed doen, zelfs niet met alle tijd en middelen van een professioneel onderzoeksbureau. In de praktijk moet je bij kwantitatief onderzoek altijd weloverwogen keuzes maken betreffende de verschillende schakels van de keten. Elke keuze heeft gevol gen. Als het mooi weer was op de dag waarop een onderzoek naar vertrouwen in de maatschappij werd uitgevoerd, heeft dat hoogstwaarschijnlijk de resultaten beïn vloed. Als een enquête over drugsgebruik onder jongeren online en anoniem werd afgenomen, is de kans op sociaal wenselijke antwoorden kleiner dan wanneer die jongeren dezelfde vragenlijst op papier moesten invullen met een onderzoeker in een klaslokaal. Maar als je online een enquête uitstuurt naar jongeren, weet je op voorhand dat de respons vele malen lager zal liggen dan wanneer je ze de vragenlijst op papier laat invullen in een schoolsetting. Dan krijg je wel eerlijkere antwoorden, maar kan de uitkomst door het gebrek aan representativiteit alsnog een vertekend beeld geven van je populatie. Voordat je denkt dat het met zo veel mitsen en maren nooit zal lukken om een be trouwbaar nieuwsbericht te publiceren op basis van kwantitatief onderzoek, geven we je graag een voorbeeld dat de perfectie heel dicht benadert. Het is een onderzoek van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarin alle schakels van de keten transparant waren voordat er iets over in de media verscheen. Het CBS doet met de jaarlijkse enquête ‘Belevingen’ onderzoek naar actuele onderwerpen die spelen in de samenleving. Het CBS staat voor goed en betrouwbaar kwantitatief onderzoek in Nederland. In hun rapportages is dan ook altijd duidelijk welke maat regelen ze hebben genomen om de kwaliteit in de verschillende stappen van het kwantitatieve onderzoeksproces te garanderen. In ‘Belevingen 2017’ werden bijvoorbeeld vragen gesteld over een politiek ge voelig, maar actueel thema: opvattingen over vluchtelingen in Nederland. Uit het onderzoek bleek dat ‘de meerderheid van de volwassen bevolking in Nederland van mening is dat Nederland vluchtelingen moet opvangen die door oorlog of ver volging hun land zijn ontvlucht’. Die resultaten werden breed gepubliceerd en ver der geanalyseerd in de Nederlandse kranten, tijdschriften en nieuwsuitzendingen.

1.3 Een voorbeeld van goed kwantitatief onderzoek

20