Kwantitatief onderzoek voor journalisten - Joris Boonen & Mark Pluymaekers

1 Kwantitatief onderzoek door de bril van een journalist

Cijfers leveren dus nieuws op. Mediagebruikers lezen er graag over en journalis ten schrijven er graag over. Er is altijd wel een opvallende score, een verschuiving ten opzichte van een jaar geleden of een verschil tussen twee groepen waaraan je een verhaal kunt ophangen. Bovendien zijn alle thema’s mogelijk: politiek, racis me, muziek, voorkeuren voor zomertijd en attitudes ten opzichte van kerncentrales. Zoals je kunt zien in de voorbeelden, wordt er op basis van kwantitatieve data ook vaak een uitspraak gedaan over een grotere populatie: de Belgische consumenten, de Amsterdammers of de treinreizigers. Het zijn allemaal bevolkingsgroepen waar over een journalist op basis van onderzoek algemene uitspraken deed. De vraag is in welke mate die uitspraken gegrond zijn. Had de journalist inzicht in de kwaliteit van het onderzoek voordat hij zijn artikel publiceerde? Vanaf hoofdstuk 3 zullen we bespreken dat dat helaas niet altijd het geval is. In paragraaf 1.1 gaan we in op het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Vervolgens presenteren we in paragraaf 1.2 de zogenoemde onderzoeks keten, die bestaat uit zeven stappen. Deze keten vormt de basis voor de overige hoofdstukken. We sluiten het hoofdstuk af met een voorbeeld van bijzonder ge slaagd kwantitatief onderzoek door het Nederlandse Centraal Bureau voor de Sta tistiek (CBS). Om de mogelijkheden en beperkingen van kwantitatief onderzoek duidelijk te ma ken, willen we eerst even stilstaan bij zijn belangrijkste methodologische tegenhan ger: kwalitatief onderzoek. In kwalitatief onderzoek ligt de focus op een diepere beschrijving van fenomenen, met veel aandacht voor het individu dat onderzocht wordt. Het gaat om een open meting, met meer flexibiliteit en wisselwerking tussen de onderzoeker en de participant. Typische dataverzamelingsmethoden in kwali tatief onderzoek zijn interviews, focusgroepen en observaties; bij uitstek onder zoeksmethoden waar ook journalisten goed in opgeleid worden. Dat is geen toeval, omdat juist deze methoden hen in staat stellen om de werkelijkheid achter de cijfers inzichtelijk te maken en in te kleuren met concrete verhalen van echte mensen. Deze methoden zou je bijvoorbeeld kunnen gebruiken in een onderzoek naar de leefbaarheid in een probleemwijk in Rotterdam. Met behulp van observaties kun je ongewenst gedrag in kaart brengen, tijdens interviews kun je buurtbewoners la ten vertellen over de sfeer in de wijk en in een focusgroep zou je met wijkagenten, bewoners en winkeliers in gesprek kunnen gaan over oplossingen voor alledaagse problemen in de buurt.

1.1 Kwantitatief onderzoek versus kwalitatief onderzoek

16