Inleiding organisatiekunde - Ten Berge, Oteman & Winckels

1.2 • Globale ontwikkelingen in de organisatietheorie

Het is logisch dat in deze periode steeds duidelijker het besef doordringt dat organisatiekunde als vakgebied een sterk interdisciplinair karakter heeft. Op- lossingen voor praktische bedrijfskundige problemen kunnen niet meer wor- den gezocht in eenzijdige monodisciplines zoals de economie en de psycholo- gie. Daarmee komen we bij het tweede uitgangspunt van de systeemtheorie: problemen moeten vanuit verschillende invalshoeken integraal worden aange- pakt, omdat daarmee synergievoordelen (1 + 1 = 3) worden bereikt. Het gaat hier om de aan de gestaltpsychologie ontleende stelling ‘Het geheel is meer dan de som der delen’ (zie figuur 1.7). De systeemtheorie betreft dus de samenhang tussen delen (processen) en de beheersing daarvan in een groter verband.

Figuur 1.7

Door in de rechtertekening alléén de mond omhoog te tekenen, verandert het hele gezicht: ‘Het geheel is meer dan de som der delen’

Kader 1.6 Naar een verenigd Europa De eerste stap op weg naar één Europa werd in 1952 gezet met de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). De kolen- en de staalindustrie werden daarmee onttrokken aan de nationale bevoegdheden en onder beheer ge- bracht van een onafhankelijk, boven de nationale staten staand orgaan. Een belang- rijke overweging was het behoud van de vrede, zoals blijkt uit de verklaring van de toenmalige Franse minister van Buitenlandse Zaken: ‘Voor de vereniging van de landen van Europa is een eerste eis dat de eeuwenoude tegenstelling tussen Frankrijk en Duitsland uit de weg wordt geruimd. (…) Door de basisproductie (van kolen en staal) in gemeenschap te brengen en een Hoge Autori- teit in te stellen, wier beslissingen bindend zullen zijn voor Frankrijk, Duitsland en de andere landen die zich zullen aansluiten, betekent dit voorstel het leggen van de eerste grondslag voor een Europese federatie, die onmisbaar is voor het behoud van de vrede.’ Nadat de plannen om vervolgens te komen tot een Europese Defensie Gemeenschap (EDG) en een Europese PolitiekeGemeenschap (EPG) schipbreuk haddengeleden, werd besloten eerst een economische integratie na te streven. Het verdrag tot instelling van

29