Jos Marell en Els de Vaan - Praktische didactiek voor Natuur & Techniek

1  Waar gaat het om bij Natuur & Techniek?

In de door de overheid vastgestelde kerndoelen ( H22) is de centrale doelstelling globaal uitgewerkt in kennis/inzichten en vaardigheden die van kinderen worden verwacht aan het eind van het basisonderwijs. Ze zeggen weinig over de (lastig te toetsen) houdingen, omdat onze overheid scholen alle ruimte wil bieden om per soonsvorming op eigen wijze in te kleuren. Het nieuwe curriculum geeft basisscholen veel mogelijkheden om eigen accenten te leggen, in ieder geval binnen de dertig procent vrije ruimte. Dat maakt het bijvoor beeld mogelijk om aan te sluiten bij de specifieke mogelijkheden van de omgeving en bij de leerwensen van de leerlingen. Scholen kiezen ook zelf de plaats van N&T in het curriculum: als apart vormingsgebied, of in samenhang met andere vak- en vor mingsgebieden. In het eerste geval zullen ze vaker met een vaste methode werken. De leerstof kan dan opgebouwd zijn zoals op de website in steekwoorden is uit gewerkt. Je ziet in dit voorbeeld van een leerstofoverzicht voor elk inhoudsdomein een opbouw voor de hele basisschool, maar het kan ook in een andere volgorde. Dat blijkt ook als je verschillende methodes voor N&T met elkaar vergelijkt. Hoe scholen onderling ook verschillen, in alle gevallen zullen de leerkrachten reke ning moeten houden met de volgende uitgangspunten: ■ N&T gaat over de werkelijkheid. Dingen en organismen uit het leven van alledag spelen de hoofdrol. ■ Kinderen zijn actief op hun eigen niveau bezig met het onderwerp. Van de wissel werking tussen doen en denken leren zij het meest. ■ De leerstof is zo gekozen dat kinderen gaan beseffen op welke manier ons bestaan bepaald wordt door de verschijnselen en wetten van de natuur, zodat zij meer greep krijgen op, en de waarde beleven van hun omgeving. Er zijn dus mogelijk heden voor onderzoek, voor het oplossen van (technische) problemen, voor het formuleren van inzichten, en voor overdenking van de waarde en van het verras sende en indrukwekkende in de natuur. ■ De leerstof geeft aanknopingspunten voor de ontwikkeling van zorg en verant woordelijkheid voor mens, dier en omgeving. Overigens hebben leerkrachten met hun (voorbeeld)gedrag veel invloed op die houding: als een leerkracht bij voorbeeld vergeet de geobserveerde bodemdiertjes weer vrij te laten, kunnen kin deren juist de indruk krijgen dat dit er niet zo toe doet. ■ De leerstof is in te passen binnen de gewone schoolpraktijk. Dat betekent bij voorbeeld dat de werkwijze niet te ingewikkeld mag zijn, en dat je gemakkelijk verbanden met andere vakken kunt leggen. ■ Digitale ontwikkelingen kunnen hierbij helpen, en een brug slaan met de buiten schoolse realiteit. Ze kunnen echter nooit de echte ontmoeting van de kinderen met de concrete werkelijkheid vervangen. Als je als leerkracht inspeelt op wat zich in de klas spontaan aandient, dus als je de actualiteit en de leefomgeving van de kinderen nadrukkelijk in je onderwijs wilt be-

36