Jos Marell en Els de Vaan - Praktische didactiek voor Natuur & Techniek

1  Waar gaat het om bij Natuur & Techniek?

Groep 7/8: Viltstiftkleuren

Kleuren mengen heeft deze groep natuurlijk weleens gedaan bij tekenen, maar kleu - ren uit elkaar rafelen, kan dat ook? Zo’n vraag levert diepe denkrimpels op én een ant woord. Mariska heeft weleens een geruit lapje uitgerafeld. ‘Toen kon je zien dat de stof roze is waar witte en rode draadjes door elkaar gevlochten zijn.’ ‘Zo kun je ook kleuren uit elkaar halen’, laat juf Kim zien. Ze hangt een strook van kof fiefilterpapier in een bodempje water.

Even boven de waterspiegel zijn met viltstift twee dikke stippen naast elkaar gezet: paars en rood. Terwijl het water omhoogkruipt, gaat de kleur gedeeltelijk mee: de stip rekt uit. ‘Hé, de rode gaat vlugger mee’, merkt Volkan op. Tot verrassing van de groep zien ze na een tijdje dat de rode stip wel in twee kleuren gesplitst is, namelijk in een cyclaamkleur en oranje, ter wijl de paarse vlek egaal paars blijft. Ook valt op dat de kleuren niet even snel stijgen. De leerlingen gaan nu zelf aan de slag; ze on - derzoeken allerlei kleuren viltstift en ecoline, en de resultaten blijven verrassend. Hier gel - den blijkbaar andere mengregels dan bij teke - nen. Het lijkt in elk geval minder simpel.

Paars hoeft dus geen mengsel te zijn, maar kan ook zelf een kleur zijn, is een van de conclu sies. Zwart kan uit allerlei combinaties bestaan, maar er zitten wel vaak bruinoranje en blauwe tinten in. Dat watervaste stift het niet doet in water, is eigenlijk niet echt onverwacht. Ze vragen zich af in welke vloeistof zo’n stift wel zou uitlopen. Nadat de kinderen ruim een halfuur gewerkt hebben en de stroken te drogen hangen voor het verslag, worden resultaten uitgewisseld. Nu heeft Kim nog een interessante aanvulling: de politie gebruikt deze proef om te bewijzen of getallen op papieren vervalst zijn. Ze halen een beetje inkt van de cijfers af en daarmee kunnen ze aantonen dat sommige cijfers met andere inkt geschreven zijn, bijvoorbeeld bij smokkel de hoeveelheden of de datum op vrachtbrieven. Kinderen genieten van dit soort onderwijs. Er is een aantal redenen waarom kinde ren zo betrokken zijn bij N&T-onderwijs, waarin doen en denken ( H2) samen gaan. De activiteiten zeggen hun iets, en ze beleven er iets bij; de onderwerpen pas sen bij hun alledaagse ervaringen, en die krijgen daardoor meer betekenis. Het is mogelijk om vanuit leertheorieën uiteen te zetten waarom actief N&T-on derwijs zo leerzaam is, maar je kunt ook afgaan op je eigen ervaringen. Door de kin deren bij hun onderzoekende activiteiten gericht te observeren, kun je beoordelen Figuur 1.5 Kleuren scheiden

28