Art-Based Learning - Jeroen Lutters

1.2 • Art-based learning: creatief leren als wijsgerig-pedagogische benadering

learning. Das Passagen-Werk (1940), dat postuum is uitgegeven en in een Engelse vertaling is verschenen onder de titel The Arcades Project (met medewerking van de socioloog en kunstcriticus Theodor Adorno en de filosoof en mysticus Gershom Scholem), is voor mij een belangrijke bron van inspiratie. Het werd meermalen geprezen, onder meer door de fameuze kunstcriticus en kunsteducator John Berger (1926-2017). Geheel in lijn met het denken van Walter Benjamin gaat dit boek over een manier van leren en opleiden die cirkelt rondom de ontmoeting met teaching objects (of ‘sprekende objecten’). Niet voor niets zei Benjamin als reactie op de dwingende oproep van Adorno zijn theorieënmeer te funderen in het marxistisch denkkader: ‘Ik schrijf voor het object dat ik bestudeer, en nergens anders voor.’ Het object dat dient als het beginpunt voor een over denking, een droomwereld, een doorlopende vertelling, een spinozistisch universum, een poëtische exploratie die het midden houdt tussen feit en fictie, puur om daarvan te leren in termen van kennis en oordelen. • Een eerste kenmerk van ABL is het radicaal existentieel perspectief. De student of de docent denkt niet meer vanuit een lineair-chronologische ordening, vanuit het verleden extrapolerend naar de toekomst (de ge schiedenis), maar vanuit het hier-en-nu, in een netwerk, naar het ver leden en de toekomst (het geheugen). Dit heeft grote consequenties. De scholar denkt als iemand die surft op het web. Hij begint bij een zeker punt van vertrek, dat zich – vaak meer toevallig dan systematisch – aan hem opdringt. Van daaruit vervolgt hij zijn pad in de richting die van be lang is voor het ontdekken van relevante bevindingen. Het systeem on dersteunt de ervaringsrealiteit van de toeschouwer. Als de realiteit van de werkelijkheid verloren gaat, stopt de zoektocht in een bepaalde rich ting en wordt het systeem opnieuw bevraagd. Zo exploreert de onder zoeker de werkelijkheid: in een netwerk in plaats van lineair. Daarmee wortelt deze benadering niet alleen in het object, maar ook in het subject. • Een tweede kenmerk is de dialogische verhouding tot de werkelijkheid van alledag. Ieder te bestuderen object vraagt om close reading , waarbij voor een moment de tijd stilvalt ( slow learning ) en er altijd sprake is van

27