Walter Geerts & René van Kralingen - Handboek voor leraren

1 • Hoe leren leerlingen?

moet je steeds blijven verifiëren in welk deel van het leerproces de leerling zich bevindt. Ք aan elkaar laten uitleggen: Om goed te kunnen leren, heeft de leerling zicht nodig op zijn eigen leerproces. Jij als leerkracht moet hem daarbij helpen. Een manier om dat te doen, is een leerling iets te laten uitleggen aan andere leerlingen. Dat niets zo leerzaam is als een ander iets leren, is beschreven in het onderzoek van Sousa (2001) over de effectiviteit van het leerproces van leerlingen. Een belangrijke uitkomst was dat het leereffect afhankelijk is van de manier van verwerken: leerlingen onthouden meer als ze zelf actiever bezig zijn met de leerstof. Volgens Sousa onthouden leerlingen slechts 10 procent van wat ze lezen en maar liefst 95 procent van wat ze uitleggen aan anderen. Aan de wetenschappelijke waarde van onderzoek naar derge lijke leerpiramides bestaat terecht meer dan enige twijfel (De Bruyckere, Kirschner & Hulshof, 2016). Als auteurs geloven we wel in de oude Chinese wijsheid dat actief bezig zijn met de leerstof bijdraagt aan begripsvorming:

A

Een oude Chinese wijsheid Ik hoor en ik vergeet. Ik zie en ik onthoud. Ik doe en ik begrijp.

Hoeveel onthouden we eigenlijk? Volgens Sousa (2001) onthouden we: Ք 10 procent van wat we lezen; Ք 20 procent van wat we horen; Ք 30 procent van wat we zien; Ք 50 procent van wat we zien én horen;

Ք 70 procent van waar we over gediscussieerd hebben; Ք 80 procent van wat we persoonlijk ervaren hebben; Ք 95 procent van wat we uitleggen aan anderen.

De Bruyckere, Kirschner en Hulshof (2016) hebben overtuigend aangetoond dat we dit als tegeltjeswijsheid moeten opvatten.

De leerling motiveren Er zijn ontzettend veel zaken die leerlingen motiveren om te leren (zie ook para graaf 13.5). We zagen al dat de transparantie van het leerproces in belangrijke mate bijdraagt aan hun motivatie. Als jij als leerkracht zicht hebt op hun leer proces, kun je immers de leerstof in haalbare stappen onderverdelen. Dat is belangrijk, want haalbare stappen zijn voor de leerlingen uitermate motiverend. We bespreken nog drie andere motiverende factoren (Van Meel, 2011):

27