Sociologie voor de praktijk - Hoeksema - druk 9

2 Socialisatie

wat er gezegd en geschreven is bestuderen of kijken naar wat er gedaan wordt. Of we ons aan de waarden houden, hangt van de situatie af. Een mensenleven is heilig, maar soms worden er toch levens opgeofferd om andere levens te red den. Waarden zijn met andere woorden voorwaardelijk (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, 2003). Veel waarden vinden we over de hele wereld terug. In abstracte termen vindt iedereen eer, fatsoen en schoonheid belangrijk, maar hoe zo’n waarde wordt ingevuld kan sterk verschillen. De ene waarde wordt hoger gewaardeerd dan de andere, en ook de rangorde die in (verschillende delen van) een samen leving wordt aangebracht, verschilt. Zo kan de waarde eerlijkheid afhankelijk van de situatie of groep ondergeschikt gevonden worden aan de waarde res pect. Als je aan je beste vriend vraagt wat die vindt van je nieuwe kleren, zal die niet gauw zeggen dat het niets is. Hij zegt misschien dat de kleur wel wat gewaagd is of dat de combinatie apart is. Is dat eerlijk? Is het respectvol? Waarden fungeren als een maatstaf voor het beoordelen van het gedrag in bepaalde situaties. (De gedragsregel of het gedragsvoorschrift dat hieruit voortvloeit, noemen we een norm; zie de volgende paragraaf.) We illustreren dit aan de hand van de waarde maagdelijkheid. Voor veel mensen uit een moslimcultuur is het Nederlandse omgangs patroon tussen mannen en vrouwen een gruwel. Dat heeft te maken met de waarde die aan maagdelijkheid voor meisjes wordt toegekend. Een Turks meisje zegt daarover: ‘Mijn ouders hebben het stereotiepe beeld dat Nederlandse meisjes snel te veroveren zijn, makkelijk met jongens naar bed gaan en geen eergevoel hebben. Ik ben het daar niet mee eens. Ik vind dat er ook veel Nederlanders zijn die zich niet zo gauw geven. Maagdelijkheid is belangrijk voor mij. Ik heb veel dingen overgenomen van de westerse samenleving, maar op dit punt ben ik ouderwets. Het duidt op zelf respect; het is ook belangrijk voor mijn geloof. Ik ben gelovig en volgens de islam moet je tot aan het huwelijk maagd blijven. Ik vind maagdelijkheid iets waardevols dat je moet koesteren. Maar volgens mij is de maagdelijkheid van de vrouw voor de man nog belangrijker dan voor het meisje zelf. Voor mijn man is het een kwestie van eer, voor mij een kwestie van zelfrespect.’ Zowel bij mannen als bij vrouwen is maagdelijkheid vooral belangrijk, omdat het belangrijk is voor hun familie of hun echtgenoten. Hun eer wordt erdoor bepaald (Yerden, 1995).

26