Suzan Lutke - Als de muziek er al is

deel 1 —wat als de muziek er al is?

‘En je moeder? Was die ook actief, muzikaal?’ ‘Nee helemaal niet. Ze kon erg mooi zingen, ik denk dat ze goede oren had, maar nee… die speelde niks.’ Bisschop Boele (2013, p. 195)

In dat uitvoeren van instrumentale muziek is het beheersen van het muzikale ambacht het belangrijkste aspect, aangevuld met kennis (vooral van noten lezen). Muzikale ontwikkeling wordt volgens Bisschop Boele vaak beschreven als het beter worden in het beheersen van het instrument. Een muzikaal iemand is dus iemand die goed is in het muzikale ambacht (of in ieder geval beter dan gemiddeld). Muzikaliteit wordt ook vaak gezien als een speciaal talent, iets wat aangeboren is, wat je hebt of niet. Vaak wordt dit talent afgezet tegen anderen. Met andere woorden: in onze cultuur hebben we een sterke overtuiging over wat het betekent ommuzikaal te zijn. Je speelt een instrument en je kunt no ten lezen – en je doet dat meer dan verdienstelijk. Is dat belangrijk voor dit hoofdstuk? Jazeker. Deze overtuiging wordt namelijk uitgewerkt op alle mogelijke plekken in onze samenleving waar we muziekles geven. Het conservatorium is bij uitstek de plek waar musici leren om zich als muziekspecialist verder te ontwikkelen door hun muzikaal-ambachtelijke vaardigheden te perfectioneren. Ook op muziekscholen ligt de focus daarop en is het systeem erop gebaseerd. Zo ook in de amateurmuziek, waar examens en concoursen deze overtuiging tot uitvoer brengen. Nog een stap verder betreft de huidige ontwikkelingen op de basisscholen. De focus lijkt op ‘goed zijn’ te liggen, zoals blijkt in de Lang Leve de Muziek Show van de AVROTROS 2018-2019. Verschillende scholen doen mee aan deze tv-wedstrijd. Zij krijgen een douche als ze niet goed genoeg zijn, en mogen mee naar het slotoptreden als ze wel ‘goed’ zijn. Is dat erg? Ja, wel als we zo geen recht doen aan onze bedoeling. De bedoeling van muziek in onze samenleving, en de bedoeling van muziekonderwijs: de leerling helpen om ‘muzikaal in de wereld te komen’. Hem persoonlijke tools geven zodat hij in contact kan komen met wat hem drijft, met de ander en met

24