Iris Kamp, Janneke de Jong-Slagman en Peter van Duijvenboden - Jeugdliteratuur en didactiek

1  Wat is jeugdliteratuur?

inleven (identificeren) of kunnen meeleven (empathie) met de personages, hoe sterker de emotieve functie.

1.7.4 De functie zingeving Nauw verwant aan de emotieve functie is de zingevende functie. Deze gaat verder waar de emotieve functie ophoudt. De lezer kan zich wellicht na het lezen van een boek verplaatsen in de emoties van een hoofdpersonage en diens keuzes begrijpen, maar zijn dat dan wel de goede keuzes? Welk stand punt moet je innemen als je met een moreel dilemma wordt geconfron teerd? Literatuur heeft het vermogen om ons in aanraking te brengen met vraagstukken waar iedereen op een of andere manier mee te maken krijgt, direct of indirect. Nu behoort nadenken over morele dilemma’s traditioneel tot het terrein van de filosofie, maar literatuur kan deze kwesties op een toe gankelijke manier bij het publiek brengen (Finkielkraut, 2010). De morele dilemma’s kunnen uiteenlopen van de houding die je als kind kunt innemen bij pestgedrag op school en hoe je moet omgaan met de scheiding van je ou ders, tot standpuntbepaling in kwesties als klimaatverandering, dierenleed, vluchtelingen en armoede. Deze zingevende functie vind je misschien veel lijken op de opvoedende schrijversintentie. Inderdaad is het gevaar groot dat boeken weer negen tiende-eeuws moraliserend worden als schrijvers bewust gaan proberen hun eigen normen en waarden aan de lezer op te dringen. Waar hier de grens ligt tussen moraliseren door de schrijver en de eigen keuze van de le zer, mag elke lezer voor zichzelf uitmaken. 1.7.5 De functie creativiteit Bij elke functie speelt de ontspannende functie op de achtergrond mee, en dat is zeker het geval bij de creatieve functie. De populariteit van fantasyver halen ( Harry Potter , The Lord of the Rings , De Grijze Jager ) is verklaarbaar omdat ze beantwoorden aan de behoefte van elke lezer om de eigen fantasie en verbeelding te prikkelen. Niet alleen fantasyverhalen prikkelen de verbeelding van hun lezers, alle originele verhalen kunnen dat: met open plekken lezers de ruimte geven om te fantaseren en na te denken, met onvoorspelbare hoofdpersonages en al even onvoorspelbare handelingen. In sprookjes en mythische verhalen is het vooral de magie die een beroep doet op de verbeelding. In poëzie is dat het gebruik van verrassende beelden. Wat de fantasie van een willekeurige lezer prikkelt, is niet aan te geven. Dat is voor elke lezer anders.

34