Edwin Hoffman en Arjan Verdooren - Diversiteitscompetentie

1.1  Wat is cultuur?

Cultuur is echter een kenmerk van iedere groep mensen. Vrijwel elke groep die iets gemeenschappelijks heeft, deelt een gemeenschappelijke cultuur. Naast nationale of etnische groepen worden beroepsgroepen (politiecultuur, banken cultuur, IT-cultuur), regio’s (Friesland, Limburg, Vlaanderen), steden (Beijingse cultuur, Parijse cultuur), groepen rondom sport of vrijetijdsbesteding (gaming cultuur, FC Liverpool-cultuur), families en bedrijven (IKEA-cultuur, IBM-cul tuur, KFC-cultuur) allemaal gekenmerkt door bepaalde gewoontes en tradities. Tegenwoordig spreken we zelfs van ‘online’ culturen. Culturen waar gemeen schappen worden gevormd via het internet, en die mensen in staat stellen om vanaf verschillende locaties via sociale media, forumdiscussies, chats, blogs en vlogs te communiceren over een videogame, interesses of een idool. Dergelijke culturen worden dikwijls ‘subculturen’ genoemd, wat impliceert dat ze minder belangrijk of relevant zijn dan nationale of etnische culturen. Dit kan misleidend zijn, aangezien ze niet noodzakelijkerwijs minder invloedrijk of betekenisvol zijn voor mensen dan nationale of etnische culturen. Bovendien wijken organisationele of beroepsculturen soms sterk af van wat gebruikelijk is op nationaal niveau. Een Amerikaanse onderzoeker die in Nederland woonde, was erg verbaasd toen hij de eerste keer een Nederlandse promotieceremonie bijwoonde. Hij be schouwde Nederlanders als redelijk informeel en direct in hun communicatie, en was dan ook erg verrast om te zien hoe hoogleraren in traditionele toga’s het on derzoek op zeer indirecte en diplomatieke wijze bespraken tijdens de ceremonie. Iedere vraag begon met ‘Beste kandidaat’, gevolgd door een uitgebreide lijst met complimenten voor het onderzoek, voordat ze hun punt maakten. De promoven dus begon elk antwoord met ‘Veel dank voor uw vraag, hooggeleerde professor’, voordat hij de vraag beantwoordde. In concrete interacties en situaties, hebben veel mensen de neiging om verkla ringen te zoeken in etnische, nationale en religieuze culturen. Afhankelijk van de situatie echter, kunnen andere culturele invloeden veel betekenisvoller en relevanter zijn voor het gedrag en de ervaring van de mensen in kwestie. Een groep studenten drinkt koffie na een college, en op zeker moment komt het gesprek op hun ervaringen bij het verhuizen naar Stockholm. Een van de studen ten heeft een Somalisch-Zweedse achtergrond. Ze zegt dat ze erg moest wennen aan het leven in Stockholm, omdat mensen er zo afstandelijk en gereserveerd zijn in het openbare leven. ‘Bedoel je in vergelijking met Somalië?’, vroeg een andere student. ‘Nee, ik heb nooit in Somalië gewoond’, antwoordt ze. ‘Ik ben opgegroeid in een klein stadje in Noord-Zweden. Mensen daar kennen elkaar al-

29