Handboek interprofessioneel samenwerken in zorg en welzijn - Yvonne van Zaalen, Stijn Deckers, Hans Schuman m.m.v. Siete Sirag

Ten geleide

Gezondheids- en welzijnsvraagstukken van burgers en maatschappij bewegen zich zel den enkel en alleen binnen de scheidslijnen van bestaande disciplines. Zorg- en wel zijnsprofessionals moeten daarom goed in staat zijn om adequaat met elkaar samen te werken in dienst van een optimale zorgverlening of ondersteuning voor de burger binnen onze participatiemaatschappij. Deze manier van samenwerken is geen vanzelf sprekendheid. Hoogwaardige specialisatie heeft geleid tot een eenzijdig perspectief op de complexe werkelijkheid van de burger en een eigen disciplinegebonden taalspel van betekenisgeving. De Wereldgezondheidsorganisatie beschouwt het doeltreffend en doelmatig kunnen samenwerken van professionals als een van de grootste uitdagingen in verbetering van de gezondheidszorg. Disciplinegebonden communicatie, de jarenlange tendens naar specialisatie, het gebrek aan vaardigheden om met complexiteit om te gaan, de impliciet verschillende wereld- en mensbeelden, het ontbreken van kennis en erkenning van andere betrokken disciplines – het zijn voorbeelden van factoren die interprofessioneel samenwerken bemoeilijken. Nog los van organisatorische, financiële en informatietechnologische vraagstukken die moeten worden opgelost. Om interprofessioneel samenwerken doeltreffend en doelmatig te laten bijdragen aan de kwaliteit van zorg is op zijn minst een praktijk- of een werkmodel nodig. In zo’n model zouden in ieder geval een gemeenschappelijke visie en een doelgerichte aanpak een plaats moeten hebben. Eén zorgplan dat door het team (de professionals samen met de burger) ontwikkeld is, is een voorbeeld van hoe zoiets in de praktijk kan werken. Bovendien hoort zo’n model organisatorische elementen te bevatten, evenals ken merken van een samenwerkend resultaatverantwoordelijk team waarin de relaties bin nen het team op elkaar zijn afgestemd, zodat het als een samenhangend geheel kan functioneren. Kennen en erkennen, vertrouwen, motivatie, gelijkwaardigheid, open communicatie en een helder proces zijn daarbij vanzelfsprekend sleutelbegrippen. Interprofessioneel werken zou onderdeel moeten zijn van de curricula van de oplei dingen in de gezondheidszorg en het welzijn. Niet alleen als concept, maar ook als praktijk. Interprofessioneel samenwerkende teams dragen een enorme leerpotentie in zich. Het samen zoeken naar inzicht in de (on)mogelijkheden van de burger om verant woordelijkheid te nemen voor de eigen gezondheid en het eigen welzijn leidt tot een bijzonder krachtige leeromgeving. Daarnaast vraagt het nieuwsgierigheid en een groot verander- en leervermogen van de professionals – zowel binnen een team als van het team als geheel.