Bert Pol & Christine Swankhuisen - Overheidscommunicatie

1.7 • Bruikbaarheid voor andere sectoren dan de overheid

beïnvloedingsmiddelen en -technieken zet je in, hoe doe je dat, op welke momen ten en onder welke condities? En vooral ook: hoe regel je de verantwoording? Want een situatie waarin bestuurders, toezichthouders, handhavers en andere overheids dienaren naar eigen inzicht hun gang kunnen gaan, zou niet verstandig zijn en niet passen in onze democratische samenleving, waarvan de trias politica een essentiële bouwsteen is. Er moet democratisch voldoende draagvlak zijn voor het gebruik van specifieke nudges. Hoe je die verantwoording in de praktijk kunt regelen, is een vraag apart. Ie dere nudge vooraf ter goedkeuring voorleggen aan het parlement of de gemeente raad is onwerkbaar. Een commissie ‘Stiekem’, zoals de parlementaire controle op de veiligheidsdiensten is geregeld, zou een optie zijn. Daar kunnen de kaders bepaald worden, die in het geval van de beïnvloeding waar dit boek over gaat meestal vrij duidelijk zijn. Druist de beïnvloeding in tegen breed gedragen normen en waarden, dan vindt verantwoording en kritische beoordeling achteraf plaats. Maar vaak zal het zo’n vaart niet lopen, omdat de beïnvloeding meestal gericht is op het welzijn van individuen en de samenleving. Dit boek richt zich op de basisprincipes van beïnvloedende overheidscommunica tie. Die communicatie kan geïnitieerd en uitgevoerd worden door de verschillende soorten overheden: ministeries (inclusief hun agentschappen en de aan hen gelieer de uitvoeringsorganisaties), provincies, gemeenten en waterschappen. Wij focussen in dit boek vooral op communicatie met grotere groepen en slechts zijdelings op communicatie van individu tot individu. Dat is een kwestie van afbakening: individuele communicatie heeft een geheel eigen karakter en in de wetenschap een eigen onderzoekslijn. Overheden communiceren met burgers, met organisaties (zowel in de commerci ële als in de non-profitsector) en met andere overheden. De communicatie tussen overheden komt in dit boek niet specifiek aan de orde, maar de principes die voor communicatie met burgers en organisaties gelden, zijn veelal ook daar van kracht. Afbakening

1.6

1.7

Bruikbaarheid voor andere sectoren dan de overheid

In de voorbeelden richten we ons primair op (semi)overheidsorganisaties. Dat bete kent niet dat het boek alleen voor hen interessante informatie bevat. De basisprin-

25