Publiek management - Wim van Noort, Sandra Groeneveld, Marieke van der Hoek, Jelmer Schalk, Joris van der Voet

1  Dilemma’s van publieke managers

veldheer uit de derde eeuw voor Christus die enkele veldslagen van de Ro meinen won, maar daarbij zo veel manschappen verspeelde dat die over winningen in feite gelijk stonden aan nederlagen. ■■ Voor de derde set van waarden, de lambda-waarden, geldt dat organisaties geacht worden zowel veerkrachtig als flexibel te zijn. Organisaties dienen zich dus aan te passen aan de veranderingen in de omgeving, maar moe ten tegelijkertijd in staat zijn hun essentiële kenmerken te behouden in bijvoorbeeld crisissituaties. Het gaat hier dus om de balans tussen veran dering en stabiliteit en het is in de praktijk uiterst moeilijk daartussen een goed evenwicht te vinden. De drie sets van bestuurlijke waarden corresponderen met drie vormen van governance ofwel sturing, drie managementdoctrines en drie rollen van amb tenaren . ■■ De theta-waarden passen bij een typisch bureaucratische en hiërarchische organisatie en bij klassiek publiek management, met een strikte scheiding tussen politiek en bestuur waarbij politici besluiten nemen en ambtenaren die loyaal en neutraal uitvoeren. ■■ De sigma-waarden stemmen overeen met de markt en het contract als vor men van sturing en met new public management (NPM), een verzamelterm voor alle pogingen de publieke sector op een meer bedrijfsmatige manier te managen. De ambtenaar 2.0 is een ondernemende ambtenaar die op een ‘proactieve’ manier snel resultaten wil boeken. NPM is ontstaan in de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen westerse regeringen er in reactie op de economische stagnatie in de jaren zeventig toe overgingen het beslag van de collectieve sector op het nationaal inkomen drastisch te verminderen. ■■ De lambda-waarden sluiten aan bij het netwerk en de samenwerking als vormen van sturing en raakten in het begin van de huidige eeuw in zwang. Toen bleek dat een eenzijdige oriëntatie op marktwerking tot verwaarlo zing van andere publieke waarden leidde. Bovendien kon de overheid steeds minder zelfstandig sturen en was ze aangewezen op samenwerking met burgers en organisaties. De bijbehorende managementdoctrine staat be kend als Public Network Management , Public Value Management of New Public Governance (Agranoff & McGuire, 2001; Bennington & Moore, 2010). De ambtenaar 3.0 is bovenal een netwerker, makelaar, verbinder en procesmanager. Iedere publieke manager heeft in meerdere of mindere mate te maken met de dilemma’s rondom waarden, vormen van sturing en stijlen van manage ment. Publieke managers beschikken over verschillende handelingsopties ten aanzien van deze dilemma’s (zie voor een uitgebreid overzicht Pollitt & Bouc

22