Joost van Iersel en Dienie van Wijngaarden-de Bodt - Samen werken aan gezondheid

deel 1

Hoofdstuk 1 • Gezondheid en welzijn

streven om alle ongemakken die het welbevinden in de weg staan te elimi neren, zoals de definitie suggereert?

2 De stimulans tot medicalisering De definitie stimuleert het medisch handelen en de daarbij horende me dicalisering, waarbij het menselijk bestaan in toenemende mate bekeken wordt vanuit de begrippen gezondheid en ziekte. 3 Het statische karakter van gezondheid Een ander nadeel van de definitie is het statische karakter dat in het woord ‘toestand’ verwoord is. Je kunt je op het ene moment gezond voelen en iets later niet meer, omdat er iets tegenzit waar je moeite mee hebt. Je voelt je dan bijvoorbeeld gedeprimeerd (psychisch onwelbevinden). Je kunt ook meer last krijgen van pijn die je voelt (lichamelijk onwelbevinden) of ruzie krijgen met iemand van wie je houdt (sociaal onwelbevinden). 4 De scheiding van het lichamelijke, het psychische en het sociale De definitie onderscheidt en scheidt het lichamelijke, het psychische en het sociale. Daarmee volgt deze sterk het cartesiaanse dualisme, waarin geest en lichaam gescheiden zijn. Deze scheiding heeft het medische denken erg beïnvloed en is nog steeds terug te zien bij veel werkers in de gezondheids zorg (zie ook paragraaf 2.4.2). We weten echter uit eigen ervaring dat er een samenhang is tussen het lichamelijke, het psychische en het sociale. Zo kunnen problemen in het contact met mensen met wie je veel omgaat hoofdpijn opleveren, kan te hard werken een gespannen lijf, stramme spie ren en hoofdpijnklachten veroorzaken en kan lichamelijke beweging of lek ker eten met anderen zorgen voor het gevoel beter in je vel te zitten. Deze samenhang tussen het lichamelijke, het psychische en het sociale wordt ondersteund door vele onderzoeken die de complexe relatie tussen de verschillende domeinen bespreken. Zo wordt het immuunsysteem (licha melijk) beïnvloed door stress (psychisch), kan een placebo de lichamelijke prestaties verhogen en blijkt het structureel met plezier samen eten (soci aal) bij een onderzoeksgroep tot een lager risico op hart- en vaatziekten te leiden. Meer en meer is de gezondheidszorg doordrongen van deze samenhang en zie je deze holistische tendensen (de mens wordt als geheel gezien) terug in demanier waarop omgegaan wordt met klachten van cliënten en de samen werking tussen professionals. 5 De verhouding tussen het individuele en collectieve aspect van gezond heidsbepaling De nadruk op het welbevinden legt de bepaling van gezond zijn of je gezond voelen sterk bij het individu. De collectieve bepaling van wat gezondheid

24