Joost van Iersel en Dienie van Wijngaarden-de Bodt - Samen werken aan gezondheid



Inleiding

Zorg en welzijn overlappen elkaar in het huidige veld van de gezondheidszorg steeds meer: over en weer bewegen professionals binnen de gezondheids zorg zich op deelterreinen die voorheen voorbehouden waren aan leden van een specifieke beroepsgroep. Deze deelterreinen samen vormen het sociale domein. Wij zien het begrip ‘sociaal domein’ als een parapluterm: er vallen verschillende diensten onder, zoals welzijn en zorg, maar ook in delen van bij voorbeeld de geneeskunde of het onderwijs is sprake van een sociaal domein. Als het om mensen gaat, spelen psychosociale factoren een rol bij het ervaren van gezondheidsklachten of het zich wel of niet eigen kunnen maken van nieu we kennis en vaardigheden. Werkers in de (fysieke) gezondheidszorg krijgen bij de benadering van hun patiënten steeds meer oog voor de psychosociale factoren die verbetering van de klachten zowel in de hand als tegen kunnen werken. Denk aan de verpleegkundig specialisten en fysiotherapeuten gespeci aliseerd in psychosomatiek, die naast hun medische kijk ook de psychosociale aspecten van hun patiënten in ogenschouw nemen, aan de ergotherapeut die de socialenetwerkversterking omarmt of aan de maatschappelijk werker die cliënten begeleidt bij het omgaan met de gevolgen van chronisch lijden. Deze overlap veronderstelt, naast eigen kennis over de psychosociale factoren, een nauwe samenwerking tussen verschillende disciplines. Om multidisciplinaire samenwerking en overleg tussen beide sectoren mogelijk te maken en efficiënt te laten verlopen, is het van belang dat men elkaars beroepenveld kent en el kaars taal spreekt. Lisbeth Verharen heeft in de Maria Kamphuislezing van 2015 gepleit dat de so ciaal werker werk moet maken van ‘de aansluiting bij de ontwikkelingen in de zorg en proactief en effectief de verbinding leggen met de gezondheidszorg’. Van oudsher zijn sociaal werkers volgens Verharen goed in het benadrukken van de verschillen tussen de verschillende sociaal werkers, maar wordt het nu tijd omde handen ineen te slaan en verbindingen te leggenmet andere werkers in de gezondheidszorg. De sociaal werker dreigt anders achter te raken in het veld, omdat de verschillende thema’s die van oudsher bij het sociaal werk ho ren ook door anderen worden omarmd. Zij noemt daarbij drie thema’s: 1 integraal kijken, denken en handelen; 2 begeleiden van mensen bij de uitdagingen die zij op hun pad tegenkomen; 3 gerichtheid op empowerment.

Deze drie aspecten vormen het hart van het denken over mensen met gezond heidsklachten en het verwerken van de opdrachten en casuïstiek rondom dit

13