Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

1.2  Allochtonen, migranten, of een andere naam?

Het begrip ‘allochtoon’ afgeschaft in het ambtelijke taalgebruik Op 1 november 2016 werd bekendgemaakt dat de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de woorden ‘allochtoon’ en ‘autochtoon’ en ‘westers’ en ‘niet-westers’ uit hun voca bulaire schrappen. De reden: de termen zijn niet precies genoeg en lokken stig matisering uit. Het WRR-rapport Migratie en classificatie zegt: ‘Migranten zijn in middels zo verschillend qua herkomstland, migratiemotief en migratieduur dat ze niet meer onder deze overkoepelende termen zijn te vangen’ (Bovens, Bok horst, Jennissen & Engbersen, 2016). De WRR spreekt het voornemen uit zo veel mogelijk te verwijzen naar groepen. Daaromwil de WRR de tweedeling ‘westers’ versus ‘niet-westers’ vervangen door een meervoudig en variabel onderscheid naar herkomstgroepen (bijvoorbeeld Nederlandse, Turkse, Centraal-Aziatische achtergrond). De WRR en het CBS beroepen zich op onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat migranten zichzelf minder als ‘allochtoon’ zien naarmate zij zich meer thuis voelen in Nederland, ze minder problemen ervaren met de Nederlandse taal en een betere arbeidsmarktpositie hebben. De WRR wil voortaan de termen ‘inwoners met een Nederlandse achtergrond’ en ‘inwoners met een migratieachtergrond’ gebruiken als dat nodig is. Daarbij erkent de raad het gevaar dat ook deze nieuwe indelingen weer negatief geladen kunnen wor den. De WRR ziet als voordeel van de toevoeging ‘achtergrond’ dat die inclusie ver is dan termen als ‘oorsprong’, ‘herkomst’ of ‘komaf’. De toevoeging ‘achter grond’ biedt daarnaast ruimte voor het feit dat veel burgers een meervoudige identiteit hebben – iemand kan tegelijkertijd Nederlander zijn en ook een migra tieachtergrond hebben (Bovens et al., 2016). De labels ‘allochtonen’ of ‘westers’ en ‘niet-westers’ hebben daarnaast een uitsluitende en onderschikkende wer king, aldus de WRR. Zelfreflectie Wat maakt de toevoeging ‘achtergrond’ inclusiever dan termen als ‘oorsprong’, ‘herkomst’ en ‘komaf’? Wat maakt dat de labels ‘westers’ en ‘niet-westers’ een uitsluitende en onder schikkende werking hebben, zoals de WRR stelt? In 2015 stopten landelijke dagbladen als de Volkskrant al met het gebruik van het woord ‘allochtoon’, behalve in citaten, opiniestukken of beleidstaal. De krant ging over op de volgens haar preciezere begrippen die naar de ‘streepjes-Ne derlander’ verwijzen. Zo schrijft de Volkskrant nu over bijvoorbeeld Marok kaans-Nederlandse jongeren of Surinaams-Nederlandse collega’s en verwijst ze naar ‘migranten van de eerste of tweede generatie’ of geeft ze aan dat mensen ‘van migrantenafkomst’ zijn. Dit taalgebruik wordt ook gehanteerd voor de vol gende generaties van de Nederlanders met een zogenoemde ‘koppeltekeniden-

23