Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

1.2  Allochtonen, migranten, of een andere naam?

De begrippen Neder-Turken en Neder-Marokkanen worden steeds meer ge bruikt. Voor de betrokkenen gelden ze als een soort geuzennaam, voor de an dere Nederlanders zijn ze handig in het gebruik, omdat ze een koppelteken identiteit aangeven. Het meest gebruikte begrip van de laatste tientallen jaren is wel – nadat dat tot in de jaren tachtig ‘gastarbeider’ was – het begrip ‘allochtonen’. Over welke men sen hebben we het als we spreken over allochtonen ? Weinigen zullen verwach ten dat we met allochtonen (letterlijk: mensen van niet-inheemse afkomst) ook de 316.116 in Nederland wonende Duitsers bedoelen, de 116.389 Belgen, de 84.466 Britten of de 38.494 Amerikanen (cijfers 1 januari 2016) (CBS, 2016c). Bij het begrip ‘allochtoon’ wordt veelal aan niet-westerse allochtonen gedacht. Het woord allochtoon komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘van een andere gebied’. Tegenover het begrip ‘allochtoon’ staat de term ‘autochtoon’, die letter lijk ‘uit hetzelfde gebied’ betekent. Het begrip ‘allochtoon’ is al sinds zijn invoe ring het onderwerp geweest van een soort taalstrijd. Wat zijn de problemen? 1 Het begrip ‘allochtoon’ brengt als nadeel met zich mee dat het een verschil tussen ‘wij’ en ‘zij’ creëert. De autochtone Nederlanders vormen hierbij de wij groep, de allochtone Nederlanders de zij-groep; de allochtone Nederlanders horen er zo niet echt bij, omdat ze niet tot de ‘gevestigden’ behoren. Ze zijn immers als het ware de ‘buitenstaanders’ (Elias & Scotson, 1985) en worden in een hokje gepropt waar ze niet zo snel weer uit komen. Bij deze kritiek hoort het standpunt dat je zou moeten zoeken naar begrippen die geen onderscheid maken of althans niet de suggestie wekken dat mensen ongelijk zijn. Een radica le versie van deze kritiek zegt dat iedereen in Nederland met een Nederlandse nationaliteit gewoon Nederlander is. Zelfreflectie Is iedereen die in Nederland woont, met of zonder verblijfsstatus of Nederland se nationaliteit, volgens jou gewoon Nederlander? Of wil je toch verschil maken, zonder de suggestie te willen wekken te discrimineren of op een vervelende manier uit te sluiten? Maar hoe dan? 2 Het begrip ‘allochtoon’ gooit iedereen op een hoop. Het begrip werd door be leidsmakers geïntroduceerd en vervolgens met veel problemen verbonden. ‘Al lochtone criminaliteit’ bijvoorbeeld leidde tot het stigmatiseren van alle alloch tonen. Het begrip ‘allochtoon’ is daarom te vaag en te negatief. 3 Een allochtoon is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) iemand van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Het criterium ‘bui tenland’ klopt niet helemaal, want bij het CBS vallen Surinamers en Antillia nen ook onder ‘allochtonen’, terwijl Suriname pas in 1975 onafhankelijk werd

19