Herman Blom en Siep van der Werf - Migranten in de Nederlandse samenleving

Migranten in de Nederlandse samenleving

vecht met de dood, de tweede generatie vecht tegen de nood, maar de derde generatie verdient haar brood.’ Dat rechtlijnige proces wordt echter niet door alle migrantengroepen ge volgd. In Nederland hoeft nu geen enkele migrant met een verblijfsvergunning en zicht op het Nederlanderschap te vrezen voor de dood. Daarvoor is de ver zorgingsstaat ontwikkeld. Het gevecht van de tweede generatie ‘tegen de nood’ is niet vergelijkbaar met het lot van emigranten uit Europese landen in Cana da, de Verenigde Staten, Australië en Zuid-Afrika. Niet alle leden van de derde generatie lijken het echter vanzelfsprekend te vinden of in staat zijn hun eigen brood te verdienen en zich te verbinden met de Nederlandse samenleving. Ook voor degenen die met een baan of een bedrijf wel hun brood zelfstandig ver dienen, geldt dat ze zich niet altijd Nederlander voelen en zich verbinden met Nederland en de Nederlanders door bijvoorbeeld contacten en vriendschap pen met Nederlanders. De aansluiting bij Nederlandse normen en waarden lijkt niet direct samen te hangen met het geboren worden en opgroeien en kinderen krijgen in Nederland. Die gebrekkige sociaaleconomische en sociaal-culturele integratie staat haaks op het in Nederland gangbare ideaal van de maakbaarheid van de sa‑ menleving . De integratiepolitiek van de Nederlandse regeringen sinds de jaren zestig werd bepaald door het geloof dat het gedrag van individuele en groe pen migranten stuurbaar zou zijn. Migratie zou in combinatie met een gepast beleid leiden tot een economisch en cultureel rijker Nederland – dat was al thans het idee achter het aantrekken van gastarbeiders en het later toelaten van vele anderen. Het blijkt allemaal niet zo gemakkelijk te gaan als gedacht. De vraag is welke rol het Nederlandse integratiebeleid en de mondiaal vrijwel unieke Nederlandse verzorgingsstaat speelden bij de tegenvallende integratie processen. Is het integratiebeleid niet eerder een deel van het probleem dan van de oplossing? Gelijktijdig moeten we relativerend vaststellen dat het begrip ‘maakbaarheid’ ook niet op alle autochtone Nederlanders van toepassing is. Het thema tweedeling in de Nederlandse samenleving start immers met de grote verschillen tussen arm en rijk. De discussie over de achtergestelde positie van migranten is grotendeels een afgeleide van de tweedelingsdiscussie die al sinds decennia over autochtone Nederlanders wordt gevoerd. Dit boek wil een antwoord geven op de vraag naar waar de grenzen liggen van de maakbaarheid van de samenleving bij de massale migratie die we in Neder land kennen. We stellen de lezer in staat om: ■■ inzicht te krijgen in de ontwikkelingsgeschiedenis van migratie en migratie beleid in Nederland sinds de tijd van de ‘gastarbeiders’; ■■ kennis te nemen van de positie van migranten in de Nederlandse samenle ving; ■■ te begrijpen welke culturele ontwikkelingen zich afspelen in de verbanden waarin migranten in Nederland wonen en leven;

10