Herman Veenker, Henderien Steenbeek, Marijn van Dijk en Paul van Geert - Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool

1.2 Op de schouders van reuzen

ten het formele onderwijs leren kinderen in hun dagelijkse omgang met anderen complexe vaardigheden, zoals taal en sociale vaardigheden.

Het ecologische systeemmodel van Bronfenbrenner Dit model heeft betrekking op verschillende soorten contexten, die als ‘systemen’ worden gezien. Het ecologische model gaat ervan uit dat de ontwikkeling van kin deren wordt beïnvloed door verschillende systemen die in een geneste structuur met elkaar samenhangen (zie figuur 1.1). Dit betekent dat binnen iedere structuur aparte regels gelden. Thuis gelden bijvoorbeeld andere regels dan op school. Opdracht Maak een lijstje van vaardigheden waarvan kleuters voordat ze naar school gaan al ‘de regels’ kennen. Geef voorbeelden van regels. Kun je ook vaardighe den bedenken die kleuters als ze later volwassen zijn nog nodig hebben? Centraal in het ecologische model staat het kind, waar de verschillende systemen in schillen omheen kunnen worden gedacht. De binnenste schil, het microsysteem, is het primaire niveau waarin kinderen dagelijks functioneren. Dit is de primaire invloedssfeer van ontwikkeling. In het microsysteem vindt de dagelijkse interactie plaats met leeftijdgenoten en volwas senen in verschillende omgevingen of contexten, zoals thuis, op straat of op school. Het mesosysteem, de tweede schil van het model, is het systeem waar de re laties tussen de microsystemen worden gelegd. Het mesosysteem verbindt het gezin, de school, de peergroep, de kerk, de vereniging (sport, muziek, scouting et cetera), de werkomgeving van de ouder(s) (vrachtwagen, boerderij, kantoor), de bibliotheek, de gemeentelijke diensten en dergelijke. Op het mesoniveau zijn samenwerking en afstemming tus sen de microsystemen erg belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Ouder betrokkenheid is hier een voorbeeld van. In het exosysteem, de derde schil, staat het kind niet direct in contact met de sociale groepen en instituten die er deel van uitmaken. Hoewel het kind er zelf geen deelnemer in is en er geen beslissingen in kan nemen, kan het exosysteem wel belangrijke invloed op de ontwikkeling van het kind uitoefenen. Als de ou ders bijvoorbeeld vanwege het werk moeten verhuizen, verliest het kind mogelijk vriendjes en vriendinnetjes, of krijgt het geen les meer van iemand aan wie het gehecht was. Het macrosysteem ten slotte is de culturele omgeving waarin het kind zich ontwikkelt. Hierbij kan gedacht worden aan waarden en normen van een land en het economische en politieke klimaat. Het macrosysteem beïnvloedt alle syste men. Ook op dit systeem kan een kind geen invloed uitoefenen.

39