Herman Veenker, Henderien Steenbeek, Marijn van Dijk en Paul van Geert - Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool

6 De taak en de leeromgeving

Dit brengt ons bij het behalen van leerdoelen in een les. Het filmpje van Sander kan dit verduidelijken. Een leerdoel van de leerkracht kan zijn geweest dat Sander leert sommen te maken van geometrische figuren zoals oppervlakten, of dat hij leert hoe je perspectief kunt tekenen of een plattegrond kunt lezen. Al deze leer- doelen hebben betrekking op ruimtelijk inzicht. Omdat Sander sterk visueel ge- richt is, hebben visuele materialen een grote affordantie voor hem. Immers: hij ziet in de directe waarneming handelingsmogelijkheden bij een object (namelijk een fototoestel) die hij zelf kan uitvoeren (de lens richten en op een knopje drukken). Zo kan hij precies de gewenste foto maken waarmee hij een uitdagend probleem oplost (de eigen handelingsdrijfveer). Doordat de leerkracht zich verplaatst in de mogelijkheden van Sander kiest hij een object dat een grote affordantie heeft en waarmee het beoogde leerdoel kan worden bereikt. We zien hier de dynamische relatie tussen leerkracht en taak. De leerkracht van Sander heeft antwoord gegeven op vragen als: welk type handelen wordt met het materiaal beoogd? En: welk type concepten is voor deze les belangrijk? Hij heeft een goed inzicht in de affordanties van bepaalde materialen en weet deze te laten aansluiten bij de concepten uit de leerdoelen. Hierbij dient te worden bedacht dat een taak een onderdeel van een les is, die op zijn beurt onderdeel is van het curriculum. Ter illustratie beschrijven we met authentiek materiaal in het kader hierna de samenhang tussen context, taak en leerdoelen bij een scienceles (met een trapko- gelbaan) en een muziekles (bij een set woordritmekaartjes).

Affordantie en leerdoelen van taken uit twee verschillende domeinen

trapkogelbaan

het maken van een rap

foto van de taak context

Leerling Tim (7;10) in gesprek met leerkracht Els

Leerkracht Loes aan de slag met leerlingen uit groep 6

Tim verklaart de werking van de trapkogelbaan.

Leerlingen uit groep 6 maken een rap met in het Nederlands uitspreekbare nonsenswoorden.

taak

160