mr. Parviz Samim en mr. Amber Bolk - De wereld van het recht

mr. Parviz Samim & mr. Amber Bolk

De wereld van het recht Een inleiding

De wereld van het recht

De wereld van het recht Een inleiding

mr. Parviz Samim mr. Amber Bolk

c u i t g e v e r ij

c o u t i n h o

bussum 2016

www.coutinho.nl/wereldvanhetrecht Je kunt aan de slag met het online studiemateriaal bij dit boek. Dit materiaal bestaat uit een begrippentrainer en oefenvragen. Docenten kunnen tentamenvragen aanvragen.

© 2016 Uitgeverij Coutinho bv Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbe- stand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mecha- nisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schrif- telijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toege- staan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschul- digde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofd- dorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl).

Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl

Zetwerk: studio Pietje Precies bv, Hilversum Omslag: Jeanne | ontwerp & illustratie, Westervoort

Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Perso- nen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. De personen op de foto’s komen niet in de tekst voor en hebben geen relatie met hetgeen in de tekst wordt beschreven.

ISBN 978 90 469 0539 5 NUR 820

Voorwoord

Voor je ligt een nieuw studieboek voor onderwijs in het Nederlands recht: De we- reld van het recht. Een inleiding. Om in juridische termen te spreken is dit boek de rechtsopvolger van Recht. Een inleiding , waarvan Frans Slager de initiatiefnemer was. Het boek waarvan hij samen met mij de auteur was, beleefde tussen 1991 en 2012 twaalf drukken. Frans Slager vond het indertijd belangrijk dat een stu- dieboek met een inleiding in het recht optimaal aansloot bij de beginsituatie van hbo-studenten die niet eerder kennis hadden gemaakt met het Nederlands recht. De wereld van het recht. Een inleiding is geschreven met hetzelfde uitgangspunt. Parviz Samim, initiatiefnemer en auteur van dit nieuwe studieboek, is een oud-student van Frans Slager. Hij en zijn medeauteur Amber Bolk zijn beiden docent van de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hogeschool Utrecht, net zoals indertijd Slager enMeijer. Dat betekent niet dat dit boek alleen geschikt is voor studenten van de opleiding SJD. Nog meer dan Recht. Een inlei- ding destijds biedt dit boek een uitstekende kennismaking met het recht. Inhou- delijk en didactisch is het boek zo geschreven dat de gebruiker voor een groot deel via zelfstudie zich de stof kan eigen maken. Daarnaast bestrijkt het boek de belangrijkste rechtsgebieden, zodat het gebruikt kan worden in een breed scala van opleidingen. Ik heb er daarom alle vertrouwen in dat veel opleidingen en andere gebruikers hun weg zullen vinden naar De wereld van het recht. Een inleiding.

Cees Meijer Amersfoort, zomer 2016

Inhoudsopgave

Inleiding

13

DEEL 1 Recht algemeen

1

Het rechtssysteem in Nederland

21

21 24 24 31 35 36 37 38 38 40 40 41

1.1 Inleiding 1.2 Indelingen

1.2.1 Privaatrecht en publiekrecht 1.2.2 Materieel recht en formeel recht 1.2.3 Objectief recht en subjectief recht 1.2.4 Aanvullend recht en dwingend recht

1.3 Rechtsbronnen

1.3.1 Rechtsbron 1: de wet

1.3.2 Rechtsbron 2: de jurisprudentie (rechtspraak)

1.3.3 Rechtsbron 3: het gewoonterecht 1.3.4 Rechtsbron 4: het verdrag 1.3.5 Totstandkoming van de wetten

DEEL 2 Privaatrecht

2

Verbintenissenrecht

47

47 49 50 51 52 53

2.1 Inleiding 2.2 Verbintenis

2.2.1 Rechtsbetrekking

2.2.2 Vermogensrechtelijke rechtsbetrekking

2.2.3 Twee of meer personen

2.3 Waarom hebben wij verbintenissenrecht nodig?

54 55 55

2.4 Ontstaan van verbintenissen

2.4.1 Verbintenissen uit de overeenkomst

2.4.2 Verbintenissen uit de wet

3

Verbintenissen uit de overeenkomst

57

57 57 58 60 62 64 66 74

3.1 Inleiding

3.2 Totstandkoming van de overeenkomst

3.2.1 Rechtshandeling

3.2.2 Verschillende soorten rechtshandelingen 3.3 Geldigheid van rechtshandelingen/overeenkomsten

3.4 Nietigheid en vernietigbaarheid 3.4.1 Gronden voor nietigheid

3.4.2 Gronden voor vernietigbaarheid

4

Verbintenissen uit de wet

93

93 93 95

4.1 Inleiding

4.2 Verbintenissen uit de wet

4.2.1 Onrechtmatige daad 4.2.2 Rechtmatige daad

107 110 111 113

4.3 Nakoming van een verbintenis

4.3.1 Ingebrekestelling

4.3.2 De rechten van de schuldeiser

5

Consumentenrecht

117

117 118 118 120 120 121 123 129 129 131 133 134

5.1 Inleiding

5.1.1 Bescherming van de consument

5.1.2 Wie zijn consumenten?

5.2 Hoofdverplichtingen van de verkoper 5.2.1 Eigendom van de zaak overdragen

5.2.2 Aflevering van de zaak 5.2.3 Conformiteitsvereiste

5.3 Rechten van de consument bij non-conformiteit

5.3.1 Aflevering van het ontbrekende, herstel of vervanging

5.3.2 Ontbinding van de overeenkomst

5.4 Verschillende vormen van consumentenkoop

5.4.1 Overeenkomst op afstand

6

Arbeidsrecht

139

139 140 143 143 144 145 145 146 149 151 152 155 157 163 167 168 169 181 183 184 185 187 188 188 191 194 197 199 200 201 202 203 203 167 191

6.1 Inleiding

6.2 Arbeidsovereenkomst

6.3 Andere overeenkomsten waarbij arbeid wordt verricht

6.3.1 Aanneming van werk 6.3.2 Overeenkomst van opdracht

6.4 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en onbepaalde tijd

6.4.1 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 6.4.2 Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

6.5 Proeftijd

6.6 Einde van de arbeidsovereenkomst

6.6.1 Einde van rechtswege

6.6.2 Beëindiging met wederzijds goedvinden

6.6.3 Beëindiging door opzegging

6.6.4 Beëindiging door ontbinding door de rechter

7

Personen- en familierecht

7.1 Inleiding

7.2 Formele relatievormen

7.2.1 Huwelijk

7.2.2 Geregistreerd partnerschap

7.3 Huwelijksvermogensrecht

7.3.1 Gemeenschap van goederen

7.4 Naam

7.5 Echtscheiding

7.5.1 Ouderschapsplan 7.5.2 Alimentatieverplichting

8

Goederenrecht

8.1 Inleiding 8.2 Goederen

8.3 Bezitter en houder

8.4 Hoofdzaken en bestanddelen 8.5 Onderscheidingen in goederen

8.5.1 Roerende zaken en onroerende zaken 8.5.2 Registergoederen en niet-registergoederen

8.6 Verkrijging van goederen

8.6.1 Overdracht

214 215 218 220 222 222 222 223 225 225

8.7 Absolute rechten

8.7.1 Absoluut recht 1: eigendomsrecht

8.7.2 Absoluut recht 2: recht van erfdienstbaarheid 8.7.3 Absoluut recht 3: recht van erfpacht 8.7.4 Absoluut recht 4: recht van opstal 8.7.5 Absoluut recht 5: recht van vruchtgebruik 8.7.7 Absoluut recht 7: recht van hypotheek 8.7.8 Absoluut recht 8: recht van appartement 8.7.9 Indelingen van de absolute rechten 8.7.6 Absoluut recht 6: pandrecht

9

Rechtspersonenrecht

227

227 229 231 234 236

9.1 Inleiding 9.2 Vereniging 9.3 Stichting

9.4 Besloten vennootschap 9.5 Naamloze vennootschap

DEEL 3 Publiekrecht

10 Staatsrecht

241

241 243 246 247 248 252 263 267 269 272 273 273 274 288 269

10.1 Inleiding

10.2 Staat

10.3 Bronnen van het staatsrecht

10.4 Rechtsstaat

10.4.1 Element 1: scheiding van machten 10.4.2 Element 2: democratische besluitvorming 10.4.3 Element 3: eerbiediging van grondrechten 10.4.4 Element 4: handhaving van het legaliteitsbeginsel

11 Bestuursrecht

11.1 Inleiding

11.2 Algemeen en bijzonder bestuursrecht

11.2.1 Algemene wet bestuursrecht

11.3 6 B’s en 1 A

11.3.1 6 B’s

11.3.2 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

292 293 296

11.4 Handhaving

11.4.1 Herstelsanctie 11.4.2 Bestraffende sanctie

12 Vreemdelingenrecht

297

297 298 302 303 304 306 310 318 320 321 324 325 325 326 326 327 327 328 329 329 331 333 335 338 343 344 346 349 349 354 357 358 359 363 331

12.1 Inleiding

12.2 Wie zijn vreemdelingen?

12.3 Plaats van het vreemdelingenrecht in het Nederlandse recht

12.4 Bronnen van het vreemdelingenrecht 12.5 Rechtmatig verblijf in Nederland

12.5.1 Kort verblijf van maximaal negentig dagen

12.5.2 Lang verblijf anders dan asiel

12.6 Asielrecht

12.6.1 Verdragsvluchteling 12.6.2 Vervolgingsgronden 12.6.3 Vervolging door wie? 12.6.4 Verbod van refoulement

12.6.5 Gezinsleden van de vluchteling

12.6.6 Afwijzingsgronden

12.7 Asielprocedure

12.7.1 Algemene asielprocedure 12.7.2 Verlenging termijn 12.7.3 Verlengde asielprocedure 12.7.4 Intrekking verblijfsvergunning

12.7.5 Rechtsmiddelen

13 Strafrecht

13.1 Inleiding

13.2 Strafrecht en strafprocesrecht 13.3 Bronnen van het strafrecht

13.4 Strafbaar feit 13.5 Opzet en schuld

13.5.1 Opzet 13.5.2 Schuld

13.6 Uitbreiding strafbaarheid

13.6.1 Deelnemingsvormen 13.6.2 Strafbare poging 13.6.3 Strafbare voorbereiding 13.7.1 Rechtvaardigingsgronden 13.7.2 Schulduitsluitingsgronden

13.7 Strafuitsluitingsgronden

368 370 372 373

13.8 Sancties

13.8.1 Hoofdstraffen

13.8.2 Bijkomende straffen

13.8.3 Maatregelen

14 Strafprocesrecht

377

377 379 379 385 386

14.1 Inleiding

14.2 Fasen van het strafprocesrecht

14.2.1 Fase 1: opsporing 14.2.2 Fase 2: vervolging 14.2.3 Fase 3: terechtzitting

15 Internationaal en Europees recht

395

395 397 400 403 411 412 414 417 419

15.1 Inleiding

15.2 Internationaal recht

15.2.1 Bronnen van het internationale recht

15.2.2 Internationale organisaties

15.3 Europees recht

15.3.1 Ontstaan van de Europese Unie 15.3.2 Bronnen van het Europese recht

15.3.3 Europese interne markt 15.3.4 Instellingen van de EU

Literatuur

425

Register

427

Inleiding

Welkom in de wereld van het recht. Je gaat kennismaken met een wereld van juri- dische boeken, wettenbundels, readers, verschillende rechtsgebieden, (wets)ar- tikelen, juridische conflicten tussen mensen, rechterlijke uitspraken, enzovoort. Veel studenten die de eerste stap zetten in de wereld van het recht vragen zich af: Hoe moet ik deze wereld verkennen? Hoe moet ik al die stof bestuderen? Moet ik de wettenbundels en de boeken uit mijn hoofd leren? Hoe kan ik al die moei- lijke begrippen leren? Raak ik het overzicht niet kwijt door de hoeveelheid stof? Waar moet ik beginnen? Het is mogelijk dat ook jij voor het eerst met de wereld van het recht te maken krijgt. Dit boek helpt je om stap voor stap de wereld van het recht te leren ken- nen. Ook helpt het je om kennis te maken met de wetten en regels, en om de betekenis ervan te leren kennen. In dit boek wordt, vergeleken met andere inlei- dende boeken, een andere didactiek gehanteerd, die beter bij de beleveniswereld van de student past. Er wordt weliswaar diep ingegaan op de wetten en regels, maar dit wordt gedaan op basis van het verhaal (de casus) van een fictieve per- soon. In elk hoofdstuk staan jijzelf en een andere persoon centraal. Die andere persoon heeft (juridische) vragen naar aanleiding van datgene wat die persoon heeft meegemaakt. Jij helpt deze persoon met het beantwoorden van zijn of haar vragen. De persoon die centraal staat, komt telkens met nieuwe vragen, zodat de casus in het betreffende hoofdstuk verder aangevuld wordt. De hoofdstukken zijn als volgt opgebouwd.

Hoofdstukken

In hoofdstuk 1 (het rechtssysteem in Nederland) staat Sara Stijnen centraal. Zij heeft veel vragen aan je. Deze vragen gaan voornamelijk over het rechtssysteem in Nederland, met name over de indelingen in het recht. Je geeft in het eerste hoofdstuk antwoord op haar vragen. Wij helpen je hierbij.

13

De wereld van het recht

In de hoofdstukken 2, 3 en 4 (het verbintenissen- recht) staat het verhaal van de studerende Florenti- ne Privaatveld centraal. Zij heeft een studentenka- mer gehuurd van de heer Op den Kelder. Om dit te vieren, heeft Florentine Privaatveld haar vrienden uitgenodigd. Tijdens dit feest is er een aantal dingen gebeurd. Hierdoor zijn bij Florentine Privaatveld veel vragen ontstaan die met het verbintenissen- recht te maken hebben. In de hoofdstukken 2, 3 en 4 beantwoord je haar vragen aan de hand van jouw verbintenissenrechtelijke kennis.

In hoofdstuk 5 (het consumentenrecht) sta jijzelf centraal. Wij helpen je met het opdoen van kennis op het gebied van het consumentenrecht.

In hoofdstuk 6 (het arbeidsrecht) krijg je met Jessica Hardwerker te maken. Zij heeft een bijbaantje. In dit verband heeft zij veel vragen over het arbeidsrecht. Je beantwoordt haar vragen. Hoe je de vragen kunt beantwoorden, lees je in dit hoofdstuk.

In hoofdstuk 7 (het personen- en familie- recht) staan mevrouw Gelukkig en meneer Vogel centraal. Zij hebben al een tijdje een relatie met elkaar. Nu willen ze meer, trou- wen bijvoorbeeld. Ze benaderen jou voor informatie en advies, omdat je een juridi- sche opleiding volgt. Je voorziet hen van in- formatie en advies. Wij helpen jou hierbij.

14

Inleiding

In hoofdstuk 8 (het goederenrecht) krijg je met Sohrab Samim te maken. Sohrab Samim heeft veel goederen en hij heeft vragen over zijn rechten en plichten met betrek- king tot deze goederen. Om deze vragen te kunnen be- antwoorden, hebben wij het goederenrecht nodig. Aan de hand van het goederenrecht ga je in dit hoofdstuk de vragen van Sohrab Samim beantwoorden.

In hoofdstuk 9 (het rechts- personenrecht) krijg je tema- ken met allerlei vragen over rechtspersonen. Je maakt kennis met Baktash Siros en Jesse Droom. Zij willen bij- voorbeeld een vereniging of een besloten vennootschap starten. Om de vragen van Baktash Siros en Jesse Droom te kunnen beantwoor- den, heb je het rechtspersonenrecht nodig.

In hoofdstuk 10 (het staatsrecht) ontmoet je de Duitse Helmut Gesetz, die enorm geïnteresseerd is in Nederland en het Nederlandse recht. Hij is van plan in Nederland een juridische opleiding te gaan volgen. Vooral het staatsrecht interesseert hem enorm. Tijdens een gesprek met Helmut Gesetz komen vele vragen over het staatsrecht naar boven. In dit hoofdstuk ga je zijn vragen beantwoorden.

In hoofdstuk 11 (het bestuursrecht) staat het verhaal van Angela Boetema centraal. Angela Boetema is iemand die geregeld boetes krijgt voor haar overtredingen. Zij wil weten wat zij kan doen als ze het niet eens is met een boete. Om die vraag te kunnen beantwoorden, heb je het bestuursrecht nodig.

15

De wereld van het recht

In hoofdstuk 12 (het vreemdelingenrecht) ont- moet je mevrouw Herman. Mevrouw Herman is iemand die geregeld met mensen in discussie gaat over asielzoekers, vluchtelingen en andere vreem- delingen. Hierbij valt het haar op dat er veel men- sen zijn die graag discussiëren, maar geen inhou- delijke kennis hebben. Zo iemand wil zij niet zijn. Mevrouw Herman wil niet discussiëren op basis van het gevoel, maar op basis van inhoudelijke ken- nis van het vreemdelingenrecht. Zij komt daarom bij jou, met het verzoek om haar vragen over het vreemdelingenrecht te beantwoorden. Dat ga je in dit hoofdstuk doen aan de hand van een aantal verhalen. Jullie spreken over de Afghaanse Tahmi- na Yacob, die voor een kort verblijf naar Neder- land wil komen. Jullie bespreken het onderwerp ‘lang verblijf anders dan asiel’ aan de hand van de gezinsvorming van Robin van Bommel en Cami- la Marlene Andrade. Als je met mevrouw Herman over het asielrecht praat, doe je dat op basis van het verhaal van de Syrische Marwa Motaher.

16

Inleiding

In hoofdstuk 13 (het strafrecht) ontmoet je Tom Vuur op een feestje. Hij heeft kritiek op de straffen die worden opgelegd door strafrechters. Volgens hem gaan daders in Nederland vrij- uit. Je legt in dit hoofdstuk aan TomVuur uit hoe het strafrecht echt in elkaar steekt. In hoofdstuk 14 (het strafprocesrecht) ben je nog steeds met Tom Vuur in gesprek. Hij wil nu ook alles weten over de per- soon van de verdachte, de verschillende fasen in het strafpro- ces, welke dwangmiddelen er kunnen worden ingezet, en hoe de strafrechter tot zijn oordeel komt.

In hoofdstuk 15 (het internationale en Europese recht) kom je Bashar Hijab tegen. Bashar Hijab heeft als vluchteling veel meegemaakt. Te- genwoordig woont hij inNederland. Hij wil hier een juridische opleiding volgen. Hij is zeer geïnteresseerd in het internationale en Europese recht. Jij en Bashar Hijab voeren gesprekken over dit rechtsgebied. Wat jullie met elkaar bespreken en hoe het internationale en Europese recht in elkaar zit, vind je terug in dit laatste hoofdstuk.

17

Online studiemateriaal

Op www.coutinho.nl/wereldvanhetrecht vind je het online studiemateriaal bij dit boek. Dit materiaal bestaat uit: ■■ een begrippentrainer; ■■ oefenvragen.

Docenten kunnen tentamenvragen aanvragen.

Op de website zal ook ruimte zijn voor digitale addenda in verband met aanvul- lingen en wijzigingen in wet- en regelgeving.

18

DEEL 1 Recht algemeen

1

Het rechtssysteem in Nederland

DEEL 1  Recht algemeen

1.1

Inleiding Welkom in de wereld van het recht. De kans is groot dat je, zoals velen, de eerste officiële stap in deze wereld zet. Ook is de kans groot dat je heel veel vragen hier- over hebt. Dit kunnen inhoudelijke vragen zijn of vragen over de manier waarop je het recht kunt verkennen. Dat is heel normaal voor iemand die de eerste stap in de wereld van het recht zet. Hier houden wij ook rekening mee. Wij laten jou deze wereld stap voor stap verkennen. Dat doen wij door jou eerst kennis te laten maken met het rechtssysteem in Nederland. Ook laten we je kennismaken met de indelingen van het recht. Het is erg belangrijk de indelingen van het recht te kennen. Vergelijk het eens met de situatie dat je in een (grote) stad gaat wonen waar je niet bekend bent. Je wilt weten waar het centrum, een supermarkt, een bibliotheek, een apotheek, het gemeentehuis of een gezellig café zijn. Als je deze plekken eenmaal gezocht en gevonden hebt, is het de volgende keer gemakke- lijk(er) om er te komen. Je weet dan waar je naartoe moet om datgene te halen wat je nodig hebt. In het recht is het ook zo. Je moet de indelingen kennen. Als

je deze kennis eenmaal hebt, kun je de volgende keer gericht zoeken. In dit hoofdstuk helpen wij jou de in- delingen van het recht te leren kennen. Dit doen wij op basis van het verhaal van Sara Stijnen. Wie Sara Stijnen is en wat haar verhaal is, lees je hierna. Casus Sara Stijnen De negentienjarige Sara Stijnen is iemand die in haar leven veel heeft meegemaakt. Aan de ene kant vin- den wij dit erg vervelend voor haar. Aan de andere kant merken wij dat alles wat zij heeft meegemaakt, haar sterker heeft gemaakt. In dit eerste hoofdstuk van dit boek zullen Sara Stijnen en haar verhaal cen- traal staan. Aan de hand van haar verhaal en door middel van de vragen die zij stelt, zullen wij duide- lijk maken hoe het (Nederlandse) recht in elkaar zit.

21

1  Het rechtssysteem in Nederland

Laten wij eerst een aantal voorbeelden geven van wat Sara Stijnen allemaal heeft meegemaakt. Gebeurtenis 1  Badman T. valt Sara Stijnen aan Sara Stijnen fietst richting een supermarkt om te kijken of daar pepernoten te verkrijgen zijn. Op het moment dat zij langs de vijver fietst, wordt zij door een naakte man (Badman T.) met fiets en al in het water geduwd. Badman T. houdt haar vervolgens in de wurggreep. Ook duwt hij haar onder water en slaat hij haar hoofd meerdere keren tegen de stenen kade. Gelukkig voor Sara Stijnen zijn er omstanders die ingrijpen. Badman T. wordt vastgehouden door de omstanders totdat de politie arriveert. De gearriveerde politie houdt Badman T. aan. Hij wordt meegenomen voor verhoor. Sara Stijnen is erg geschrokken van wat er ge- beurd is. Zij zou Badman T. een gevangenisstraf van wel vijfhonderd jaar willen opleggen. Tot haar grote verbazing krijgt zij te horen dat het Openbaar Minis- terie van oordeel is dat, gelet op de psychische toestand van Badman T., ontslag van alle rechtsvervolging moet volgen. Dat betekent dat hij eigenlijk geen straf hoeft te krijgen. Wel moet hij gedurende een jaar worden opgenomen in een psy- chiatrisch ziekenhuis. Sara Stijnen kan niet geloven dat zo iemand als Badman T. geen gevangenisstraf krijgt. Het is haar ook niet helemaal duidelijk wat ontslag van alle rechtsvervolging inhoudt. 1 Gebeurtenis 2  Sara Stijnen wordt ontslagen Sara Stijnen heeft een baantje. Zij werkt in de bediening bij een restaurant. De laatste tijd kan zij zich, door wat haar is overkomen, niet goed concentreren op haar werk. Alsof zij nog niet genoeg heeft meegemaakt, krijgt zij ook nog een telefoontje van haar baas (werkgever) met de mededeling dat zij niet meer naar haar werk hoeft te komen. Ze is ontslagen. Voor Sara Stijnen is haar ontslag een enorme klap. Ze vraagt zich dan ook af of haar werkgever haar zomaar mag ont- slaan. Gebeurtenis 3  De smartphone van Sara Stijnen ‘doet raar’ Na haar ontslag heeft Sara Stijnen veel vrije tijd. Om de tijd door te komen, maakt zij veel gebruik van haar smartphone. Zo appt zij de hele dag haar vrien- den en vriendinnen. Opeens begint haar smartphone ‘raar te doen’. Dit vindt zij erg vreemd, want zij heeft deze smartphone een maand geleden op haar verjaar- dag gekregen van haar vader. Haar vader heeft hier € 500,– voor betaald. Eigenlijk zou je verwachten dat zo’n smartphone normaal functioneert en niet binnen een maand gebreken toont. Maar dat is dus niet het geval. Sara Stijnen is erg teleurge- steld. Zij kleedt zich meteen om, pakt haar tas en loopt naar haar fiets om naar de verkoper te gaan. Zij wil haar smartphone laten vervangen of repareren.

1 Dit verhaal is deels fictief en deels waargebeurd (gebaseerd op www.om.nl/actueel/nieuwsberichten, 6 november 2015).

22

1.1  Inleiding

Gebeurtenis 4  Joep Stout hangt de fiets van Sara Stijnen op Tot haar enorme verbazing ziet Sara Stijnen dat haar fiets, die buiten op de stoep stond, beschadigd is en boven aan een paal hangt. Zij komt erachter dat haar achttienjarige buurjongen Joep Stout dit gedaan heeft. Hij heeft dit gedaan om aan zijn vrienden te laten zien dat hij, zoals hij het zelf zegt, ‘tegenwoordig de baas van zijn straat is’. Nu zit Sara Stijnen, in haar eigen woorden, ‘met honderdduizend vragen’. Zo vraagt zij zich af waarom iemand als Badman T. geen lange gevangenisstraf krijgt. Ook vraagt zij zich af of haar werkgever haar zomaar mag ontslaan. Een andere vraag waar zij mee zit is: ‘wat zijn mijn rechten nu mijn nieuwe smartphone het niet goed doet?’ Ten slotte vraagt zij zich af of haar buurjongen, Joep Stout, scha- devergoeding moet betalen nu hij haar fiets heeft vernield. Een juridische opleiding Wat Sara Stijnen allemaal heeft meegemaakt, is uitermate vervelend voor haar. Toch hebben deze gebeurtenissen ook één positief gevolg gehad. Voor deze ge- beurtenissen zat Sara Stijnen namelijk maanden na te denken over de vraag wel- ke studie zij wilde gaan doen. Zij kwam er maar niet uit. Na alles wat zij heeft meegemaakt, weet zij het nu zeker: zij wil een juridische opleiding gaan doen. Sterker: zij heeft zich al ingeschreven voor een juridische opleiding. Haar studie begint over een maand. Toch is zij nu al begonnen met, wat zij noemt, ‘het ver- kennen van de wereld van het recht’. Zo heeft zij flink gegoogeld om alvast kennis te maken met de basisregels van het recht. Ook heeft zij haar lesmateriaal, zoals boeken en wettenbundels, al besteld en ontvangen. Sara Stijnen is nieuwsgierig en kijkt haar boeken en wettenbundels in. Zij schrikt van de hoeveelheid wetten, regels en rechterlijke uitspraken. Ook schrikt zij een beetje van de dikke wettenbundels. Moet je dat nou allemaal uit je hoofd leren?, denkt ze. Ook vraagt ze zich af of ze niet verdwaald zal raken in de wereld van het recht, door de grote hoeveelheid regels. Het antwoord op haar eerste vraag is: nee, zij hoeft niet alles uit het hoofd te kennen. Zij hoeft ook niet verdwaald te raken in de wereld van het recht. Wij helpen haar stap voor stap kennis te maken met deze wereld. We beginnen deze kennismaking met de wereld van het recht met de basis van het recht. Uiteraard zullen wij hierna ook de vragen van Sara Stijnen beantwoor- den.

DEEL 1  Recht algemeen

23