Marinel Gerritsen en Marie-Thérèse Claes - Culturele waarden en communicatie in internationaal perspectief

1.2  Cultuur met een kleine c

Oefening 1.3  Verjaardag

Onze vriend Pierre-Marie uit Kameroen is voor een heel kort bezoek in Ne derland en heeft de zee nooit gezien. Ook al is het een koude avond en don ker, hij wil absoluut dat natuurfenomeen eens van dichtbij ervaren voordat hij weer naar zijn land terugkeert. Omdat wij op loopafstand van de kust wonen, wandelen we met hem richting zee. Wij passeren een woonhuis waar de gordijnen open zijn. Het is duidelijk dat daarbinnen een verjaardag wordt gevierd: men zit in een kring, er zijn hapjes en drankjes op tafel, er branden kaarsjes. Pierre-Marie kijkt naar binnen, slaakt een zucht en zegt: ‘How awfully sad, somebody died.’ ( Kropman-de Koning, 2011)

Leg uit waardoor dit misverstand is ontstaan.

Praktijken De symbolen, helden en rituelen van een cultuur worden uitgedrukt in dat wat mensen doen: de zogenaamde praktijken (zie figuur 1.2). Het zijn de uiterlijke manifestaties van cultuur. Buitenstaanders die oog en oor voor culturele diver siteit hebben, kunnen deze praktijken waarnemen en eruit afleiden wat de sym bolen, helden en rituelen van een cultuur zijn en wat de verschillen zijn met de eigen cultuur. De volledige betekenis van wat in een cultuur in praktijken wordt uitgedrukt is meestal moeilijk voor een buitenstaander te bevatten. Ook al ben je bijvoorbeeld niet in een Arabische cultuur opgevoed, dan kun je best begrijpen dat iemand je schoenzool tonen daar een belediging is. Maar je kunt nauwelijks aanvoelen hoezeer dit symbool een Arabier krenkt. Dat Belgen bij voorkeur ach ter in een taxi instappen en Nederlanders voorin, is maar een klein verschil in rituelen. Maar ook als je het verschil kent, kan het tot lichte wrevel leiden. Een Nederlandse taxichauffeur ervaart de Belg achterin als een lichte belediging: ‘Die arrogante Belg!’ Een Belgische taxichauffeur ervaart de Nederlandse passagier naast hem juist als onbeleefd, als iemand die zijn territorium binnendringt. Toch zullen de meeste problemen die ontstaan wanneer culturen met elkaar in contact komen, geen gevolg zijn van verschillen in praktijken. De symbolen, hel den en rituelen van een cultuur kun je immers waarnemen en dus ook leren; bijvoorbeeld de taal, de geschiedenis, de manieren en gebruiken (hoe mensen elkaar groeten, hoe ze eten …), kortom het uiterlijke gedrag. Doordat je ze kunt waarnemen, kun je ze vaak ook bespreken en hoeven ze dus niet tot problemen te leiden.

21