Marianne Luitjes en Ilona de Zeeuw-Jans - Ontwikkeling in de groep

1  | Kinderen en groepen

loopt, waarbij veiligheid en geborgenheid voor de ontwikkeling van groot belang zijn. Het verwerven van een eigen identiteit gebeurt in de nabijheid van anderen. Identificatie met de omgeving en het zich daarin thuis voelen zijn hierbij van essentieel belang (Hooijmaaijers et al., 2012). Kortom, hoe een kind of jongere functioneert en leert binnen een groep hangt sterk af van de door hem ervaren veiligheid. Gielis et al. (2003) splitsen veiligheid op in drie basisbehoeften, waarbij een dui delijke link te leggen is met de opeenvolgende-fasen-theorie van Schutz (1958): ■■ erbij horen: inclusie; Afhankelijk van het karakter van het kind of de jongere en de (soort) groep waar van hij deel uitmaakt, zullen deze drie basisbehoeften in meer of mindere mate aanwezig zijn. Waar Schutz stelt dat het gaat om drie fasen die elkaar voortdu rend afwisselen in de periode dat een groep bestaat, zijn Gielis et al. van me ning dat elke basisbehoefte op een bepaald moment in de groepsontwikkeling aan de orde is. Volgens Gielis et al. is ‘erbij horen’ de behoefte waaraan het eerst voldaan dient te worden en die daardoor in de vormingsfase een belangrijke rol speelt (zie ook hoofdstuk 2). ‘Invloed hebben’ is met name aan de orde in de bestormingsfase, omdat dan wordt uitgemaakt wie er invloed heeft (zie hiervoor hoofdstuk 4). Met name in de prestatiefase (zie hoofdstuk 5) is er meer ruimte voor het individuele en het intieme en is er meer persoonlijk contact met groeps genootjes. Hieruit kunnen hechte vriendschappen voortkomen. Het voorgaande samenvattend, komen we tot de basis van deel I van Ontwikke ling in de groep . Dit is weergegeven in tabel 1.2. ■■ invloed hebben: controle; ■■ persoonlijk contact: affectie.

Tabel 1.2 De basis van deel I van Ontwikkeling in de groep Ontwikkelingsfasen

Basisbehoeften

Hoofdstuk

Onbegeleide groep Begeleide groep Vorming Vorming

Erbij horen

2 3 4 5 6

Bestorming Normering Prestatie Opheffing

Normering Bestorming Prestatie Opheffing

Invloed hebben

Persoonlijk contact

30 |