Sebastian Abdallah, Maike Kooijmans en Jolanda Sonneveld - Talentgericht werken met kwetsbare jongeren

1  Talentgericht werken met maatschappelijk kwetsbare jeugd

wikkelen op artistiek, sportief, technologisch of sociaal gebied. Soms passen deze talenten niet in traditionele functionele denkbeelden over wat in nauwe zin ‘nuttig’ is. De sociale omgeving hecht er dan minder waarde aan of staat er minder voor open. Desondanks heeft het talent waarde voor de persoon zelf en is het een manier van zelfexpressie en zelfontplooiing. Wat is talentontwikkeling bij maatschappelijk kwetsbare jongeren? Talentontwikkeling bij maatschappelijk kwetsbare jongeren zien we als het zich bekwamen in bezigheden waarvoor zij belangstelling hebben. Van Hoorik beschrijft in haar literatuurstudie een zestal factoren die de ontwik keling van talent beïnvloeden, te weten: 1 lange en intensieve doelbewuste oefening om een topniveau te behalen; 2 goed doordachte en op het talent afgestemde trainingspraktijken; 3 goede begeleiding; 4 een steunend netwerk; 5 geschikte en bereikbare trainingsfaciliteiten en -omstandigheden; en 6 een groot doorzettingsvermogen (2011, p. 25). In hoofdstuk 3 gaan we uitgebreider in op wat deze factoren betekenen voor het talentgericht werken met maatschappelijk kwetsbare jongeren. Voor nu is het belangrijk te constateren dat veel jongeren bij de meeste van deze fac toren op barrières stuiten die ze zelf moeilijk kunnen oplossen. Toch kun nen ze zelfs onder de moeilijkste omstandigheden het doorzettingsvermo gen hebben om lang en intensief te oefenen (factoren 1 en 6). Maar als ze niet weten hóé ze kunnen oefenen, en geen goede begeleiders, netwerken en faciliteiten beschikbaar hebben (factoren 2-5), dan is de kans op een positie ve talentontwikkeling gering. De kwetsbaarheid van jongeren heeft te maken met zowel hun persoon lijke eigenschappen en omstandigheden als de wijze waarop de samenleving op hen reageert. Onze samenleving heeft individuele prestaties hoog in het vaandel. Mensen zijn steeds meer afhankelijk geworden van hun eigen talent en de eigen inzet om maatschappelijk succesvol te zijn. Deze ontwikkeling leidt enerzijds tot nieuwe mogelijkheden van sociale stijging. Mensen die aanleg hebben, opgroeien onder gunstige omstandigheden en geluk hebben, lukt het om te presteren: je kunt je in onze samenleving opwerken van kran tenjongen tot miljonair. Anderzijds ontstaan er nieuwe vormen van sociale ongelijkheid. Als je over onvoldoende vaardigheden beschikt om te kunnen presteren, als je opgroeit in achterstand of als je ouders je niet stimuleren, lijkt het erop dat je je falen aan jezelf te danken hebt. We hebben met elkaar (vaak impliciete) maatstaven voor wat we ‘normale’ minimale prestaties en ontwikkeling vinden. Jongeren die daar niet aan voldoen, kunnen veel min der meegenieten van maatschappelijk succes. De omgeving vindt dan dat

DEEL I

23