Sebastian Abdallah, Maike Kooijmans en Jolanda Sonneveld - Talentgericht werken met kwetsbare jongeren

Deel I  Positionering en onderbouwing van talentgericht werken

dingsvermogen’ (Philippa, Debrabandere, Quak, Schoonheim & Van der Sijs, 2003-2009). Talent wordt dus opgevat als gave of aangeboren aanleg. Een andere manier om talent te interpreteren is als ‘verdienste’. Dan gaat het over een bovengemiddelde prestatie die het resultaat is van inzet, in spanning en oefening. Onderzoek naar talent laat doorgaans zien dat niet alleen aanleg, maar ook oefening, omstandigheden en motivatie doorslag gevend zijn wanneer het gaat om de uiting van talent (Gladwell, 2009; Van Hoorik, 2011; Rikers, 2009). Sommigen gaan ervan uit dat je talent niet vroeg genoeg kunt ontdekken, zodat je het vervolgens kunt ontwikkelen. Vanwege de verschillende factoren die van invloed zijn, is het echter moei lijk van tevoren vast te stellen of iemand talent heeft in de zin van ‘het kun nen leveren van uitmuntende prestaties’. Daarom pleiten we voor een meer ontspannen manier van omgaan met het ontdekken van talent. Dat begint met de verkenning van de behoeften en interesses van jongeren, en met het openhouden van de mogelijkheid om van koers te veranderen als blijkt dat hun voorkeur toch naar iets anders uitgaat. Talent is dan niet zozeer iets wat vastligt of wat onmiddellijk zichtbaar is in een persoon, maar gaat meer over waar mensen graag hun aandacht en inspanning aan wijden. In die zin kunnen we spreken van manifeste (waarneembare) en latente (verborgen) talenten. Met genoeg inzet en begeleiding worden jongeren steeds vaardiger en kunnen ze hun vaardigheden als talent ervaren. Er is veel meer diversiteit in soorten talent dan we doorgaans beseffen. Gardner (2002) onderscheidt onder andere cognitieve, sociale, emotionele, creatieve, artistieke en sportieve intelligenties. Hij probeert daarmee ruimte en erkenning te creëren voor allerlei uiteenlopende manieren waarop men sen zich kunnen ontplooien en laat zien hoe waardevol ze zijn voor indivi duen en voor de samenleving. Wat hij onder intelligenties verstaat, is wat we in dit boek talenten noemen. De ruimte die hij maakt voor soorten in telligenties komt overeen met de brede talentopvatting die wij in dit boek hanteren. Door middel van deze brede opvatting geven we meer erkenning aan de algemene menselijke ontwikkeling, met als doel de opvatting van talent als ‘excellente prestaties’ te relativeren. In talentprogramma’s die van uit deze visie werken, kunnen kwetsbare jongeren waardering ervaren voor hun (soms verborgen) kwaliteiten en interesses, waarvoor ze elders geen, of niet genoeg, respect krijgen. Talent Talent is een bekwaamheid of een kwaliteit van een persoon. Dit kan een aan geboren aanleg betreffen, maar veel vaker is talent het resultaat van aandacht, interesse en inspanning van de persoon in kwestie, en van positieve waardering van mensen uit zijn omgeving. Het talent kan manifest (waarneembaar) zijn of latent (verborgen) blijven. Het kan gaan om allerlei bekwaamheden. Jongeren kunnen talent bezitten en ont-

22