Drs. Jacky van den Dikkenberg - Recht lezen 2

1 Voor je aan de slag gaat

Bij het maken van een samenvatting van een strafvonnis kun je de vier materiële vragen uit artikel 350 Sv. als leidraad gebruiken. 3 We formuleren ze hieronder iets anders: 1 Welke feiten zijn bewezen?

2 Was het feit strafbaar? 3 Was de dader strafbaar? 4 Welke straf of maatregel is opgelegd?

In het bovenstaande vonnis konden de feiten niet bewezen worden. In zo’n geval volgt altijd vrijspraak. De rechter kwam daarom niet meer toe aan vraag 2, 3 en 4. Dat is de reden waarom de samenvatting zo kort kon blijven. We zullen echter ook vonnissen te genkomen waarin de feiten wel bewezen konden worden, en dan worden de samenvat tingen ook wat uitgebreider. Misschien vraag je je af: moest de tenlastelegging niet vermeld worden? Of wat de offi cier of de verdediging naar voren hebben gebracht en wat de getuigen hebben verklaard? Bedenk je dan dat we jurisprudentie bestuderen om te weten te komen hoe rechters oordelen. Wat partijen naar voren hebben gebracht en niet door de rechter is overgeno men, is ‒ als de uitspraak er eenmaal is ‒ van geen enkele waarde meer. Wat blijft staan, is het eindoordeel van de rechter. Daarom focussen we ons bij het maken van een sa menvatting van een uitspraak op wat de rechter heeft gezegd. Samenvatten = zoeken – analyseren – parafraseren (ZAP) Samenvatten is een complexe vaardigheid. Het samenvattingsproces bestaat uit drie fa sen: zoeken, analyseren en parafraseren (ZAP). Om het belangrijkste uit een of meerde re teksten kort en bondig samen te vatten, zoek je eerst de zogenoemde ‘sleutelpassages’, gedeelten van de tekst waarin je relevante informatie verwacht te vinden. Maar hoe weet je waar je die sleutelpassages moet zoeken als je de tekst nooit eerder gezien hebt? Goed, je hebt déze tekst weliswaar nog niet eerder gezien, maar je hebt wel een groot aantal andere teksten gelezen. Je hebt leeservaring opgebouwd en die ervaring neem je bewust of onbewust mee als je een nieuwe tekst gaat lezen. Je herkent niet alleen de taal waarin de tekst is geschreven ‒ de woorden en het letterschrift ‒, maar ook de tekstopbouw en de witregels, leestekens en nummeringen. Het is verrassend hoeveel signalen je oppikt als je, zonder te lezen, je ogen over een vel papier of een scherm laat dwalen. Iedereen kan vlot een recept in een kookboek of een naam in een adressenlijst vinden. Niemand zal dan voorin of bovenaan beginnen en vervolgens de hele tekst lezen. Schrijvers willen gelezen worden en houden dus rekening met verwachtingen van lezers. En schrijvers kennen die lezersverwachtingen goed, want zij zijn zelf ook lezers. Een ander aspect dat meespeelt bij het zoeken naar de juiste passages is het doel van de samenvatting. Waarvoor je de samenvatting wilt gebruiken bepaalt mede wat relevant

3 Zie Recht lezen 1 , p. 144.

20