Kees Penninx (red.) - Kiezen en verbonden blijven

Inleiding

precies pakken? Wat houdt die vrijheid in? Met welke verantwoordelijkheid gaat die gepaard? Kiezen en verbonden blijven Dit boek helpt de lezer bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen. De ge neratie babyboomers, de omvangrijkste generatie aller tijden, is de eerste grote generatie die op alle levensterreinen zelf kan kiezen ‘hoe te leven’. Maar met ei gen regie en zelf keuzes maken is het net als met begrippen als zelfredzaamheid, vrijheid en autonomie: we hebben er anderen bij nodig. Wie zijn kracht wil be nutten, moet zijn kwetsbaarheid onder ogen zien. Wie wil kunnen kiezen, moet verbonden blijven. Vandaar de titel van dit boek: Kiezen en verbonden blijven . Je zou het ook ‘levenskunst op latere leeftijd’ kunnen noemen. De meeste ouderen beheersen die kunst bewonderenswaardig goed, veelal tot op zeer hoge leeftijd, maar andere kunnen hier wel wat ondersteuning bij gebruiken, vanuit het eigen netwerk, van vrijwilligers of van professionals. Een minderheid heeft veel zorg, aandacht en ondersteuning nodig, soms in een beschutte woonomgeving. Tussen kwetsbaarheid en kracht Kiezen en verbonden blijven vraagt van ouderen dat zij hun eigen kracht kennen en benutten, maar ook dat zij de kwetsbaarheid die het ouder worden met zich meebrengt, een plek geven in hun leven. We zullen in dit boek de oude sjablonen van ‘kwetsbare’ en ‘vitale’ ouderen achter ons laten: we zijn niet óf kwetsbaar óf vitaal. Kwetsbaarheid is een gedifferentieerd, gradueel en temporeel begrip: ■■ Gedifferentieerd : mensen kunnen op verschillende levensdomeinen kwets baar en/of krachtig zijn en zijn zelden op alle domeinen van het leven alleen maar kwetsbaar (of krachtig). ■■ Gradueel : de mate van kwetsbaarheid kan verschillen van persoon tot per soon. ■■ Temporeel : de mate van kwetsbaarheid kan veranderen in de tijd: een persoon is zelden altijd even kwetsbaar. Kortom, we zijn allemaal weleens kwetsbaar. We kunnen ook tijdelijk kwetsbaar zijn, of kwetsbaar in een bepaald opzicht en sterk in andere opzichten. Sociale professionals kunnen ouderen ondersteunen bij hun kiezen en verbonden blijven, door hen te helpen navigeren tussen kwetsbaarheid en kracht. Niet door de oude reflex van overal willen helpen en alles willen oplossen, maar door passende on dersteuning te bieden bij zelfredzaamheid en participatie. Door zowel warmtevol present te zijn als te activeren en uit te dagen. En door daarbij met ouderen samen te werken op grond van gelijkwaardigheid. Oud worden in de wijk Werd het in de jaren zestig van de vorige eeuw nog volstrekt normaal gevonden dat je na je 65e naar een ‘bejaardenoord’ ging, ‘oud worden in de wijk’ is nu de norm, ook voor mensen met veel beperkingen. De landelijke overheid stimuleert dit actief. Op de terreinen jeugdzorg, arbeidsparticipatie en langdurige zorg zijn

15