Kees Penninx (red.) - Kiezen en verbonden blijven

Inleiding Kees Penninx

Ooit wilde de gangbare beeldvorming dat ouderen saai zijn en jongeren voor al met zichzelf bezig. Studenten aan sociale opleidingen wilden met kinderen of jongeren werken en zeker niet met ouderen. Maar de tijden zijn veranderd: overal in Nederland zien we bruisende initiatieven waarbij jong en oud de handen in eenslaan om talenten en levenservaring te bundelen. Zo is er de Nationale Denktank, waarbij getalenteerde studenten nieuwe oplos singen bedenken voor weerbarstige vraagstukken in de ouderenzorg. Er is het innovatieprogramma Levensles, waarbij honderden jongeren zich met overgave verdiepen in de leefwereld van ouderen. Tijdens drukbezochte inspira tiedagen in het hele land presenteren zij originele ideeën, waaruit blijkt dat op duizend-en-een manieren betere zorg voor ouderen kan worden gerealiseerd. We zien beroepsopleidingen die seniorenweken organiseren, waarin studenten in gesprek gaan met ouderen uit de omgeving van de school. Samen met de ou deren ontwerpen zij innovatieve projecten voor de buurt of voor het bevorderen van de mobiliteit. Zo bedachten studenten van verschillende studierichtingen van Hogeschool Windesheim een rollator die achterop een (elektrische) fiets geklikt kan worden en een mobiele zelfrijdende bus(halte). Ook zien we de eerste verzorgingshuizen waar ouderen nieuwe buren hebben gekregen: studenten die goedkoop hun intrek nemen, met als tegenprestatie dat zij af en toe koffiedrinken, een wandeling maken of een muziekavond organiseren met hun oudere ‘buurtgenoten’. Opvallend bij al deze initiatieven zijn nieuwsgierigheid, verwondering, plezier en wederkerigheid. De generaties stellen het contact op prijs en hebben elkaar iets te bieden. Hoezo saaie oudjes? Hoezo zelfgerichte jongeren? We zien voor al hoe enthousiasme, creativiteit, humor en oprechte belangstelling leiden tot nieuw elan, tot nieuwe verbindingen. Grijze druk of langer leven? Waarnemers op het gebied van sociale studies in het hoger beroepsonderwijs signaleren een toenemende belangstelling bij studenten voor het thema ouder worden. Gezien de demografische ontwikkelingen is dat niet vreemd. Begin 1900 was 5% van de bevolking 65 jaar of ouder. Inmiddels is dat 15% en rond 2040 ligt er een piek van 26%. Het aantal 65-plussers stijgt van 2,8 miljoen in 2014 tot cir ca 4,6 miljoen in 2040. Bovendien is er een flinke stijging te verwachten van het aantal personen dat ouder wordt dan 80 jaar, met name tussen 2025 en 2050. Er is sprake van een zogenoemde ‘dubbele vergrijzing’: er komen méér ouderen en de ouderen worden steeds ouder (Castelijns, Van Kollenburg & Te Meerman, 2013).

13