Marianne Dagevos, Jiske Kiers, Jilis Kors en Petra Verhagen - Voor een goede zaak

hoofdstuk 1  Ordenen en herordenen

De taak- en rolverdeling tussen die drie domeinen is weergegeven in tabel 1.1.

Tabel 1.1  Rolverdeling binnen drie domeinen

Staat

Markt

Civil society

Overheid, bestuur, politiek

Vraag en aanbod, economie

Gemeenschap, sociale verbanden organisatoren, leden, bewoners

burgers

consumenten

Mensen als

wetten en regels

ruil

wederkerigheid, loyaliteit

Interactie via

wordt gedwongen of gestraft rechtvaardigheid en herverdeling

gaat failliet

raakt geïsoleerd

Wie zich niet aan de spelregels houdt

efficiency en keuze vrijheid monopolie, uitbuiting, uitputting

vriendschap, erken ning, samenleven gesloten groepen, onderlinge strijd, uitsluiting

Hoofdkenmerken

bureaucratie, corruptie

Keerzijde

Staat, markt en civil society zijn alle drie constructies en ideaaltypen: beschrij vingen van een zuivere, pure vorm die in de werkelijkheid niet bestaat. Vrijwel alle activiteiten, projecten en organisaties ‘werken’ in de praktijk niet uitsluitend in één domein maar hebben te maken of onderhouden contacten met de andere domeinen. En als we kijken op individueel niveau, hebben men sen altijd verschillende maatschappelijke rollen die ze naast en door elkaar uit oefenen (bijvoorbeeld burger, gemeenteraadslid en ondernemer). De domeinen staat, markt en civil society worden vertegenwoordigd door instituties die de bijbehorende stimulerende en profilerende waarden en con venties uitdragen en die de rol- en taakverdeling in de praktijk vorm en inhoud geven. In de maatschappelijke ontwikkeling van een land of regio zijn door de tij den heen verschillende dominanties waar te nemen. Die dominantieverschillen zijn er overigens ook tussen landen. Tijden en plaatsen waarin de waarde van marktwerking en efficiency overheersend is, worden afgewisseld met tijden en plaatsen waarin de rol van de staat wordt benadrukt. Waarna de aandacht weer verschuift naar de rol en het belang van burgerorganisaties en gemeenschaps vorming. Deze ontwikkelingen in maatschappelijke ordening en herordening zijn van belang om te begrijpen hoe sociaal ondernemen kan opkomen en een plaats kan krijgen in die ordening.

28