Berna de Boer en Birgit Lijmbach - De spijker op de kop

uit de voeten kunt enzovoort. Door deze flexibiliteit is de taalgebruiker zich er niet altijd van bewust dat hij regelmatig uitdrukkingen gebruikt.

De flexibiliteit van uitdrukkingen zien we terug op woordniveau, in toe voegingen van extra woorden, in diverse werkwoordstijden, met wisselen de personen als onderwerp en in positieve of negatieve formuleringen: ՔՔ op woordniveau: naast tussen wal en schip vallen zien we ook tussen wal en schip raken ; ՔՔ toevoeging van woorden: iets voor de boeg hebben, nog iets voor de boeg hebben, (nog) heel wat voor de boeg hebben bestaan naast elkaar; ՔՔ werkwoordstijden: naast het actieve uit het veld slaan zien we net zo vaak uit het veld geslagen zijn en uit het veld geslagen worden ; ՔՔ wisselende personen als onderwerp: voor de wind gaan kan gebruikt worden met allerlei personen, het gaat haar, ons, je, voor de wind en zelfs met niet-personen: het gaat die partij voor de wind; ՔՔ sommige uitdrukkingen worden alleen met een negatie gebruikt zoals niet of geen , (niet het achterste van je tong laten zien) , andere uitdruk kingen kunnen juist geen negatie bevatten (het hoogste woord voeren), en bij weer andere kan het zowel met als zonder (iets/niets in de melk te brokkelen hebben) . Uitdrukkingen worden gebruikt in alledaagse gesprekken, maar ook in formelere situaties, zoals de vergadering waarin we verzocht worden nu eens eindelijk spijkers met koppen te slaan of de knoop door te hakken , of het journaal waarin de nieuwslezer vertelt dat de plannen rond de zweef trein weer op losse schroeven staan . Om dit gebruik van uitdrukkingen in zakelijke contexten zichtbaar te ma ken, hebben wij uit kranten en tijdschriften en van internet fragmenten verzameld die een uitdrukking bevatten. Deze fragmenten schetsen een situatie (Van E. met de noorderzon vertrokken) of geven een visie op een situatie weer (S. heeft de touwtjes stevig in handen). Voor wie is dit boek bedoeld? Dit boek is geschikt voor anderstaligen die al goed Nederlands spreken maar hun taalgebruik toch vaak te vlak of zelfs te kinderachtig vinden. Het gebruik van uitdrukkingen is een manier om meer variatie aan te brengen en hun Nederlands ‘Nederlandser’ te maken.

10