Anouke Bakx - De pedagogische sensitieve leraar

hoofdstuk 1  Leerkracht als spil in onderwijsopbrengsten

bijvoorbeeld een toets of observatie-instrument’ (Inspectie van het Onder- wijs, 2012, p. 2). De vraag die vaak opgeroepen wordt, is: wat wordt er pre- cies getoetst? Wordt er bij toetsing of observaties ook vastgesteld of bijvoor- beeld kennis goed kan worden toegepast of dat er sprake is van integratie van kennis (of conceptuele groei)? De huidige landelijke toetsing, zoals Cito- toetsen, geeft slechts een beeld van wat een leerling op dat moment kan of weet. Het gaat daarbij om een inschatting van dat moment, op een relatief beperkt gebied. Door meerdere malen te toetsen gedurende de schoolloop- baan wordt een wat completer beeld verkregen van de leerresultaten, al blijft dat in zekere zin ‘beperkt’. Kort samengevat worden leeropbrengsten hier vooral gezien als de cognitieve prestaties van leerlingen. Volman geeft aan dat in het huidige onderwijs de focus te veel ligt op het realiseren van betere leerprestaties ofwel hogere leeropbrengsten. Zij noemt de eenzijdige focus op leerresultaten ‘een beperkt en riskant ide- aal’ (Volman, 2011, p. 2). Alleen streven naar hoge(re) leerprestaties doet het onderwijs, leerkrachten en leerlingen geen recht, omdat dit slechts een (belangrijk) deel betreft van dat wat er allemaal op school gebeurt. Een te eenzijdige gerichtheid op leerresultaten kan volgens Volman (2011) leiden tot een toetscultuur in scholen en minder aandacht voor andere, wezenlijke aspecten die niet getoetst of gemeten worden. Dit leidt in de praktijk van het basisonderwijs inhoudelijk vaak tot een eenzijdige focus, namelijk veel aan- dacht voor taal en rekenen, wat ten koste gaat van bijvoorbeeld domeinen als kunstzinnige oriëntatie (Bakx, 2010). Inmiddels is er ook een tegenbe- weging waarneembaar tegen de ‘prestatiegerichtheid’, waarbij vanuit een holistische visie naar de ontwikkeling van kinderen wordt gekeken (hoofd, hart en handen ofwel lichaam, geest en ziel) (zie onder anderen Van Swet, 2014).

20