Jan Pieter van Oudenhoven en Hanneke Grutterink - Vaardigheden voor het samenwerken in teams

Vaardigheden voor het samenwerken in teams

2

Professionele sociale vaardigheden

Sociale vaardigheden bestrijken een breed en gevarieerd gebied: van inter- viewen tot conflicthantering, van de eigen mening naar voren brengen tot debatteren, van zonder haperen formuleren tot spreken in het openbaar en leidinggeven. Aan de ene kant zijn er speciale trainingsprogramma’s voor mensen met bepaalde problemen, zoals mensen die met verlegenheid kam- pen of die moeite hebben intieme relaties aan te gaan, of sociaal gehandi- capten. Aan de andere kant zijn er trainingen voor mensen die een bepaalde vaardigheid voor hun beroepsuitoefening nodig hebben, bijvoorbeeld onder- handelingstechnieken voor de vakbondsleider of vergadertechnieken voor de zorgmanager. Het zijn de sociale vaardigheden van het laatste type, de pro- fessionele vaardigheden, die in dit boek aan de orde komen. Zijn deze vaardigheden belangrijk? Een onderzoek onder werkgevers verschaft het antwoord op deze vraag. Gevraagd naar de aspecten waarop werkgevers academici en hbo’ers selecteerden, noemden de werkgevers in 1995 communicatieve en sociale vaardigheden op de eerste plaats, ver boven aspecten als studieresultaten of werkervaring ( Elsevier , 23 september 1995). Onderzoek uit 2013 laat zien dat het voor net-afgestudeerden net zo belang- rijk is om goede sociale vaardigheden te hebben als professionele expertise. Volgens de onderzoekers komt dit voort uit het groeiende belang van com- municatie op de werkvloer in het algemeen en voor teamproductiviteit in het bijzonder (Humburg & Van der Velden, 2013). Een recent discussiepaper van het Cultureel Planbureau laat opnieuw zien hoeveel effect sociale vaar- digheden hebben op de loopbaanperspectieven van medewerkers en op de hoogte van hun salaris (Borghans, Ter Weel & Weinberg, 2014). Weliswaar staat specifieke professionele expertise op de eerste plek bij het voorspellen van het loopbaanperspectief, maar sociale vaardigheden bepalen daarna of iemand aangenomen wordt tijdens het selectieproces en zelfs de hoogte van het salaris. Er zijn nauwelijks werksituaties denkbaar waarin sociale vaardigheden belangrijker zijn dan die waarin mensen gedwongen zijn tot interactie om tot een gezamenlijk resultaat te komen: het team. Om die reden richt dit boek zich specifiek op sociale vaardigheden in teams. Samenwerking, besluitvorming, conflicthantering, onderhandelen, om- gaan met diversiteit, leidinggeven en presenteren – de hier te behandelen onderwerpen – zijn professionele sociale vaardigheden, maar ze zijn niet gekoppeld aan specifieke beroepen. Ze zijn namelijk onontbeerlijk voor ie- dereen die weleens in een team werkt. Om enkele voorbeelden te noemen: artsen, managers, officieren, vakbondsleiders, beleidsadviseurs, fysiothera- peuten, verpleegkundigen, docenten, studieadviseurs, organisatieontwik- kelaars, toegepaste onderzoekers en voorlichters kunnen niet zonder deze vaardigheden. Voor deze mensen of voor degenen die zich op deze beroepen

14