Hans Siepel, Frank Regtvoort, Gerald Morssinkhof en Floor de Ruiter - Congruente overheidscommunicatie

1  Typeringvandeoverheidencommunicatie

trajecten gaat verder dan campagnes, brochures enwebsites.We sprekendaarom vande Fac tor C– eenwezenlijk onderdeel vanhetwerk vande beleidsambtenaar, net als de factorenP (personeel) enF (financiën). De Factor Cdraait omhet verankeren vande aandacht voor communicatie in alle fasen van hetbeleidsproces.DeFactorC-methodiekhelptbegrijpelijkbeleid temakendoorhetbeleids proces communicatief goed in te richten endoor vroeg inhet proces al te zorgendat beleid goed communiceerbaar is. Indemethodiekdraaithet om tweebelangrijkevaardigheden. 1 Wetenwat er speelt: in kaart brengen vande beleidsomgeving, vanbeelden enmeningen vanbelanghebbenden, zonodigdoor hetdoenvanonderzoek. 2 Inspelenopde situatie: opbasis vande omgevingsanalyse strategische keuzesmaken voor beleidsinhoud en communicatie, bijvoorbeeld door na te denken over kernboodschap penen tedenken in faseringen rollen (procesmanagement) endoor contactmomentenen -middelen slim tekiezen.  Communicatie inhethart vanbeleid Wanneer burgers gaanmeewerkenaanbeleid, verplaatsthet zwaartepunt vande communica tienaar voren: nietmeer aanhet eindvaneenbesluitvormingsproces,maar juist indebegin fase. Contact endialoogmoetenplaatsvindenophetmomentdatdekeuzesnogniet gemaakt zijn. Informatiemoet beschikbaarwordengesteldomdit gesprek tekunnenvoeren–eerder enuitgebreider danwenuwellicht gewend zijn. Endemensendiedit contact aangaan zijnniet de communicatieprofessionals,maar demensendiehet beleidmaken zelf. Communicatiever schuiftnaar hethart vanbeleid, naar hethart vanhet beleidswerk. Een ‘openoverheid’ vraagt vanambtenarendat zehetpandverlaten, letterlijkof online, langvoordathet beleid staat. Opdezemanierwordtdewerkwijzevandeoverheid ‘horizontaler’ endedemocratie ‘direc ter’. Ambtenarenenburgers vormeneennetwerk rondeenvraagenmaken samenbeleid. Een consequentievandezegrotereopenheid isdathetproces veel eerder politiekwordt. Het is een tendensdievelen signaleren: hetmaatschappelijkdebat vindt steeds eerder plaats, deoverheid kannietmeer als eenkip rustig zittenbroedenopnieuwbeleid. Hetpolitiekedebat schuift meenaar vorenenookKamerleden spreken zichuit enwachtennietmeer opdebehandeling indeKamer (AcademievoorOverheidscommunicatie, 2011, p. 18). Beleid maken wordt een proces van ‘cocreatie’; in gesprek tussen ambtenaren, politiek en maatschappelijkepartijenenuiteindelijk individueleburgers,wordthetprobleemenhet zoe ken naar een oplossing gedefinieerd. De rol van ‘communicatie’ is zoals J.M. Galjaard die in 1988 omschreef in cursusmateriaal voor overheidsvoorlichters: ‘De communicatiespecialist is iemand die daarbij helpen kan, maar hij moet het zo doen dat de actie en de verantwoordelijk heiddaarvoor blijft liggenwaar die hoort.Wie contactenals onderdeel van zijnwerkmoet heb benmoet het zelf doen, omdat ze eenonderdeel van zijnwerk zijn.’

Bron: RVD2007, p. 5-8; zieookRijnja, 2012, p. 278.

42