Ben de Pater (en anderen) - Denken over regio's

1 Degeografievan regio’s, regio’s indegeografie

verstevigen tenopzichte vande rest van Spanje. Overigens kan een streek- taal inminder zelfbewuste regio’sookassociatiesoproepenmet achterlijk- heid. Dat isbijvoorbeeldhet geval inGalicië,waarhet ‘AlgemeenBeschaafd Spaans’ (lees:Castilliaans,de taalvan ‘Madrid’)alssymboolvandemoderne tijdwordtbeschouwd (Keating2001). Veel regiobesturenhebbendeafgelopen jaren inBrussel eigenbruggen- hoofden geopend, inde hoop via lobbywerk eendeel te kunnen bemachti- genuit dehoningpotten (lees: structuurfondsen) vandeeu. Eenvingerwij- zing: in1984haddenvanalleBritse regio’ser slechts twee (Birminghamen StrathclydeRegion) eenkantoor inBrussel; tien jaar laterwarenhet er 21. Anno2000 zijn er 152 regionale vertegenwoordigingen, afkomstiguit der- tien landen. Tien jaar later isdat aantal verdubbeld. Nietalleendeeu,maarooknationaleoverhedenkunnendevormingvan bestuurlijke regio’sop subnationaal niveaubevorderen. Debeloftedat sub- sidiesmogelijkzijn,mitsgemeentensamenwerken ineenbestuurlijkeregio bij het aanpakken van gemeentegrensoverschrijdende vraagstukken, ver- richt soms wonderen. Het initiatief kan ook van onderop komen, bijvoor- beeldalsvormvanverzet tegenalsbedreigendervarenbovenregionaleont- wikkelingen en besluiten, zoals de aanwijzing van waterretentiegebieden of de aangekondigde sluiting vanmilitaire bases. Van onderop kwam bij- voorbeeld het gezamenlijk optreden vanNoord-Nederlandse provincies in een (mislukte) poging om eendefinitieve toezegging vanDenHaag te krij- gen dat een Zuiderzeelijn tussen Schiphol/Amsterdam en Friesland/Gro- ningen zouworden aangelegd. Gewoonlijkdomineren inNoord-Nederland eerder provinciaal chauvinisme en rivaliteit dan coöperatie, maar een ge- meenschappelijk belang verenigt in elk geval tijdelijk. Zodra dat belang is gerealiseerd of mislukt, hapert de samenwerkingweer. De Partij voor het Noorden, die ernaar streeft omdedrienoordelijkeprovincies te verenigen en als ambitieheeft dat tenminste25procent vande opbrengsten vanhet inNoord-Nederlandgewonnenaardgas terplekkewordtbesteed, krijgton- danksal haar inspanningenmaarweinigsteunvandekiezers. Indeprovin- ciale verkiezingen van 2011 verwierf de partij nietmeer dan drie procent van de stemmen inGroningen, terwijl in Friesland enDrenthe de aanhang miniemwas. Friezen stemmen als ze al een regionalepartijwillen steunen opdeFryskeNasjionalePartij (9% vande stemmen) enniet opde alsGro- nings ervarenPartij voor het Noorden. InDrente is haar positie nog zwak- ker. Al langer ervaringmet (moeizame) samenwerkinghebbende steden in West-Nederland, die zich sinds 1998 presenteren als Deltametropool (zie www.deltametropool.nl). Professionals als planologen, stedenbouwkun- digen en geografen zien haar als één grootstedelijke regio: de Randstad (hoewel er ook tegengeluiden zijn: Ritsema van Eck e.a. 2006). Als Delta- metropoolmoet zeookalsbestuurlijke regiogestaltekrijgen. Ondanks een advies van de Commissie Versterking Randstad (beter bekend als de com- missie-Kok), diemeende dat bestuurlijke eenheid nodigwas om de Rand-

16