Ben de Pater (en anderen) - Denken over regio's

1 Degeografievan regio’s, regio’s indegeografie

trots) inNederlandweermag: ‘Het heeft er veel vanwegdat dit regionalis- me nationalisme in een vriendelijker gedaante is. Het isminder schadelijk en schandelijk dan nationalisme, maar voelt net zo goed.’ Inmiddels heeft elkeprovinciezelfseeneigenvolksliedgekregen, al zijnslechtsenkele–dat vanFriesland enLimburg – inwat ruimere kringbekend. Dialectenblijken taaier danmenigeen had verwacht. Voor boeken gedrukt in dialect is veel belangstelling; zokreeg Jip en Janneke eenTwentse editie: Jipke en Jannöa ken . De band Normaal uit de Achterhoek heeft tal van navolgers geïnspi- reerd.Regionale traditieszijnherondektofwordendesnoodsverzonnen. In Twentebijvoorbeeld leeft hetmidwinterblazenweer, enopveel plaatsen in Oost-Nederlandzijnpaasvurenpopulairderdanooit. Overigens lijkt de emotionele verbondenheid aan de provincie vooral sterk buiten de Randstad. Zowijst onderzoek vanGroningse geografen uit dat ‘Zeeuws’ en ‘Fries’ relatief vaakvoorkomen innamenvanbedrijvendie in Zeeland danwel Friesland gevestigd zijn. Bedrijven uitWest-Nederland die zich ‘Noord-Hollands’ of ‘Zuid-Hollands’ noemen, zijn daarentegen ui- termate schaars (VanLangevelde&Pellenbarg2001; Pellenbarg1991). Lo- yaliteit aan de provincie is in de Randstadminder sterk dan loyaliteit aan een stad (Amsterdam, Haarlem, DenHaag) of regio (Zaanstreek,Westland, hetGooi), zo suggererenzij. Behalve de beide Hollandse provincies leeft ook Overijssel niet echt. BinnenOverijssel is vooral Twente een streekmet eenuitgesproken regio- naalbewustzijn. ‘Wij zijnTwente!’ staatermet fiererode lettersgeschreven op een viaduct over de snelweg vanTwente naarWest-Nederland. Uit een kwantitatieveanalysevaneengroot aantal databronnen, gemaakt doorCa- rolaSimon (2005), blijktdatTwentedemeest voorkomende streeknaam in het naoorlogseNederland is (we komen ophaar studie terug inhoofdstuk 10). Voor Twentenaren is Overijssel niet meer dan louter een bestuurlijke regio (zieookBuursink1989). De regio blijft ook zichtbaar in politiek en bestuur. InNederland lopen regeringenhet risico geconfronteerd tewordenmet regionale rebellie – ze zouden, luidt het klassieke verwijt, te veel Randstedelijk zijn georiënteerd. Meer recentwordt gespeculeerdover de ‘informelemacht vande zachte g’, nu zoveel partijen (cda, sp, pvv en GroenLinks) een leider uit Brabant of Limburg hebben (Staps 2010). Ook het ruimtelijk beleid staat welwillend tegenover het bevorderen van de regionale eigenheid. In de nota Belvede re (1999) brakendrieministeries een lans ombij de inrichting vanNeder- land in de eenentwintigste eeuw uit te gaan van de cultuurhistorische en landschappelijkebijzonderhedenvanderegio’sdiesamenons landvormen. In deweerbarstigewerkelijkheid –met haar onverzadigbare behoefte aan ruimte voor wonen, werken, recreatie en infrastructuur – komt het daar langnietaltijdvan,maardegoedewil iser, zoalsdevoorbeelden inhetover- zichtswerk Belvedere.nu. Praktijkboek cultuurhistorie en ruimtelijke ontwik keling (2009) laten zien. Vanhet nationale ruimtelijkeordeningsbeleid, be- faamdenberuchtomzijndikkenota’s, is indeeenentwintigsteeeuwweinig

14