bijVoorbeeld - Bart van der Leeuw & Jo van den Hauwe (red.)

Algemene inleiding

4 De Kennisbasis Nederlands: de theorie bij dit boek

In de vorige paragraaf bespraken we de aanpak van dit boek, het exemplarisch werken in zes stappen. In de derde stap wordt van je gevraagd om de voorbeeldles (het exempel) te analyseren met behulp van taaldidactische theorie. Daarbij ga je gebruikmaken van de Ken nisbasis Nederlands. Dat is een digitaal naslagwerk over het wat (de leerstof) en het hoe (de aanpak) van het taalonderwijs op de basisschool. Die Kennisbasis Nederlands is door en voor de pabo’s in Nederland ontwikkeld, maar is ook goed bruikbaar in de Vlaamse leraren opleidingen. De Kennisbasis Nederlands is te vinden op www.coutinho.nl/bijvoorbeeld . In het vervolg van deze paragraaf leggen we uit hoe de kennisbasis is opgebouwd. Domeinen met kenniselementen In de paragrafen 1 en 2 gaven we een eerste indruk van de inhoud van taalonderwijs op de basisschool. Het gaat vooral om de vaardigheden spreken, luisteren, schrijven en lezen. En binnen die vaardigheden zijn nog bijzondere zaken te onderscheiden. Uiteindelijk spreken we van negen domeinen van taalonderwijs, elk met zijn eigen aanpak: mondelinge taalvaar digheid, woordenschat, beginnende geletterdheid, voortgezet technisch lezen, begrijpend lezen, stellen, jeugdliteratuur, taalbeschouwing en spelling. De Kennisbasis Nederlands geeft voor elk van deze domeinen een uitgebreide beschrijving en toelichting. Daarbij wordt gebruikgemaakt van afzonderlijke kenniselementen. We geven hier een voorbeeld van zo’n kenniselement uit het domein beginnende geletterdheid , zodat je je alvast een voorstelling kunt maken van wat je in de Kennisbasis Nederlands kunt vinden.

3.1.12 (9.1.5) Klankzuivere woorden Omschrijving

Een woord dat precies volgens het fonologisch principe wordt geschreven: elk foneem wordt door een apart grafeem weergegeven. Het fonologisch principe – een foneem weergeven door een grafeem – is de basis van de Nederlandse spelling. Kinderen leren deze basis aan het begin van het lees- en spellingonderwijs. Woorden die precies volgens dit fonologisch principe worden geschreven noemen we klankzuivere woorden, zoals maan , kip en moet . Elk foneem (/m/ /aa/ /n/) wordt weergegeven door een apart grafeem ( maan ). De schrijfwijze van veel woorden wijkt echter af van het fonologisch principe. In /maanun/ is de lange /aa/ weergegeven door één a en is de /u/ weerge geven door een e: manen . En in /paart/ is de /t/ aan het eind van het woord weergegeven door een d: paard . Woorden die in hun schrijfwijze afwijken van het strikt fonologisch principe noemen we niet-klankzuivere woorden. Principes Nederlandse spelling; taalbewustzijn en alfabetisch principe; elemen taire spellinghandeling.

Toelichting

Zie ook

17