Marianne Verhallen en Ruud Walst - Taalontwikkeling op school

Voorwoord

Bij deeerstedruk Jarengeleden ishet ideegeboren: eenboekover interactieen taalontwik- keling.Eenboekvoor leerkrachtenenpabostudenten. Leesbaar,praktisch en inspirerend. Eenboekwaarmee iederdievoordeklas staat of komt te staan direct aan de slag kan. Het heeft lang geduurd, maar dit is het re- sultaat. In samenwerkingmet elkaar enmet vele anderenhebbenwe de inhoud steedsmeeraangescherpt enverhelderd. Taal is op school een belangrijk leergebied. Taal is niet alleen een vak ophet rooster,maar tegelijkertijd eenvoorwaarde en eenmiddel voor al het leren. De talige interactie indeklas isdebasis voor communicatieen kennisverwerving. Indie context kande taal vankinderendag indag uit ontwikkeldworden. Wijdenkenbij taalonderwijsdusnietalleenaannieuwewoordenschat- programma’sen taalmethodes.Diekunnen leerlijnenaangeven,maarblij- venpapier. Uiteindelijk is het de leerkracht diehetmoet dóén. Diedaad- werkelijkde leerlingen voor zichheeft. Die elke dagweermoet inspelen opdeverschillende taalvaardigheidsniveaus vande leerlingen indeklas. Dieniet alleen tijdensde taallesmaaropelkmoment vandedag taalmet de kinderen gebruikt. Het taalonderwijs kan in de klasseninteractie op- timaal vorm krijgen. Als het gaat om verbetering van het taalonderwijs, gelovenwij dan ook vooral in de leerkrachten. Het zijn de leerkrachten die indirectcontactstaanmetdekinderen,dienaarze luisterenenmetze praten. Die kunnenhorenhoe ver de taalontwikkeling van iedere indivi- duele leerlinggevorderd is. Diemerkenwat eenkindwel enniet aankan. Inde jarendatwij indeopleidingennascholing(aankomende) leerkrach- tenhebbenbegeleid,merktenwij dat leerkrachtenover verschillende in- teractievaardighedenbeschikken.Alshet zouitkomt, zullenze inhet taal- gebruikhun leerlingenvooruithelpen. Zezijndeheledagdoor ingesprek met kinderen: individueel, in groepjes en klassikaal. Intuïtief passen ze danhun taalgebruik aan, verdelenbeurten en geven feedback. Ze herha- len, stellen vragen, corrigeren enhelpen leerlingenombeter te formule- ren. De strategieën verschillen per leerkracht en niet iedere leerkracht past ze evenbewust toe.We hebbenook gezienhoe snel leerkrachten in staat zijn om hun repertoire uit te breiden. Belangrijk is dat ze dan zelf ervaren hoe leerlingen in al die alledaagse interactiesituaties veel taal kunnen bijleren - buitende lessen vande taalboekjes om! Leerkrachten moetenvoorogenkrijgendatzemeteensystematischeaanpak leerlingen met sprongenvooruit kunnenhelpen. Het is (als bij alleonderwijsverbe-