Jeroen Onstenk - Pedagogiek in de onderwijspraktijk

1  Geïntegreerdpedagogischhandelen inhet onderwijs

geventileerdover dit soort vraagstukken, zoals ‘Zwarte scholen leveren slecht onderwijs’, ‘De schoolmoet zichnietmet de opvoedingdoor ouders bemoei en’ of ‘Kinderopvang op school is slecht voor de ontwikkeling van jonge kin deren’. De scheiding tussen onderwijs en opvoeding komt naar voren in de da gelijkse praktijk, maar ook bij de ontwikkeling van pedagogisch-didactische werkvormenen instrumenten.Zeweerspiegeltzich indeorganisatievanscho len. Leraren op basisscholen hebben vaak het gevoel dat zemet lege handen staan wanneer ze de maatschappelijke vragen over normen, waarden en de ‘pedagogische’ opdracht willen omzetten in de praktijk. Steedsmeer scholen leggenweliswaar in hunmissie enwerving de nadruk op andere vormen en doelenvanhet lerenop school. Zolang echter inde toetsingvan leerlingende nadruk bijna uitsluitend gelegdwordt op cognitieve kennis en vaardigheden, endekwaliteit van scholenwordtbeoordeeldopexamenuitslagenen slagings percentages, zullen veel leraren het gevoel houden dat zij uiteindelijk vooral worden afgerekendophet cognitieve lerenvanhun leerlingen. In feite is de keuze tussen onderwijs of kennisoverdracht en opvoeding ech ter een schijntegenstelling.Kennisoverdracht heeftop zichal eenopvoedende werking: het ontwikkelen van talenten en inzichten van kinderen en hun zo toegang geven tot dewereld.De leraar is altijdookopvoeder, hoe er ookover gedachtwordt, ofhijwilofniet, ofhij zichervanbewust isofniet enofhij zich er wel of niet expliciet op richt in zijn handelen in de klas. Iedereen diemet kinderenwerkt, is altijd ook bezigmet het overdragen van ervaringen, nor menenwaarden.Alshet goed is, isdat ineenhelpende rol,maarde leraarkan hierinongewildookbelemmeren. Zo weten we uit onderzoek dat tot voor kort leraren meisjes vaak minder dan jongens stimuleerden tot het leren of nadenken over hun toekomst (Verloop & Lowyck, 2003). Het lijkt eropdat dit ondertussen verminderd is, althans indewes terse landen. Sommigen zijn zelfsbangdatde rollen intussen zijnomgedraaid, om dat het pedagogisch klimaat in de klas met zijn nadruk op talige communicatie meisjes meer zou bevoordelen dan jongens (Driessen & Van Langen, 2010). Ook allochtone leerlingenkrijgen soms temakenmet al of nietbewustonbegripvande leraar enwordenniet altijdoptimaal gestimuleerd. Enomgekeerd latenallochtone leerlingen somsmeningenengedragziendiede leraardiep raken inzijneigenover tuigingenenwaarden.

De leraar speelt voortdurend een rol bij het betekenis geven van de wereld waarindekinderen leven.Hoehet ook zij, de leraar kan zichmaarhet best zo bewustmogelijk zijnvan zijnpedagogische rol endebedoelde enonbedoelde

16