István Bejczy - Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis

23

Merovingische tijd

Merovingische tijd

Overgang naar demiddeleeuwen? Gewoonlijk leggen historici de aanvang van demiddeleeuwen in de vijfde eeuw, toen hetWest-Romeinse rijk onder druk van de volks verhuizingen bezweek.Maar wat veranderde er inNederland in de vijfde eeuw? Feitelijk zeer weinig. Sinds de late derde eeuw had de Romeinsebeschaving al opgehouden eenoverwegende invloeduit te oefenen. Inde vierde eeuwwerdhet zuiden vanNederland voorna melijkdoorFrankenbewoondenhandhaafdealleenMaastricht zich als bolwerk van Romeinse en christelijke beschaving. In de vijfde eeuw was de situatie weinig anders. Zelfs nadat de laatsteWest Romeinse keizer was afgezet, beschouwden de Franken zich als Romeinse bongenoten. In Constantinopel zetelde immers nog de Oost-Romeinsekeizer,aanwiehetgezagoverdewestelijke rijkshelft weer was toegevallen. Toen de keizer in 507 aan deMerovingische heerserClovis de titel van consul aanbood, aanvaarddeClovis deze. Hiermee werd een toestand bestendigd die voor het zuiden van Nederland al een kleine twee eeuwenbestond: de Frankenmaakten de dienst uit namens hetRomeinse oppergezag. Watwel veranderdewasdatdeFrankenzelf eenprocesvan roma nisering ondergingen. In het Gallische gebied dat de Franken in de vijfde eeuw innamen, was de geromaniseerde bevolking in demeer derheid.Om indit gebiedhet gezag tekunnenuitoefenen,haddende Frankischeheersersmedewerkingnodig vandeplaatselijke elites die, behalve geromaniseerd, ook christelijk waren, want in 380 was het christendom staatsgodsdienst geworden in hetWest-Romeinse rijk. De Franken pasten zich aan deze elites aan door het Latijn als bestuurstaal aan te nemen en zich te bekeren tot het christendom. Cloviswas, in496 of enkele jaren later, de eersteGermaanse koning die zich katholiek liet dopen (sommige andere Germaanse heersers hingenhet arianisme aan, dat deZoonniet als een vande goddelijke personen beschouwt, een leer die in 325 was verworpen). Ironisch genoeg nam hierdoor de romanisering vanNederland, die in de late oudheidwas teruggelopen, indevroegemiddeleeuwen juist toe.Door hun veroveringen werden de Franken zelfs de voornaamste dragers vandeRomeinse beschaving inWest-Europa, eenproces dat culmi neerde inde keizerkroning vanKarel deGrote in800.

Afbeelding1.10 De doop vanClovis door bisschopRemigius van Reims, afgebeeld op een ivoren reliëf uit de negende eeuw. KoninginClothilde, eenBourgondische chris tin die Clovis tot zijn doop zou hebben bewogen, ziet toe. MuséedePicardie,Amiens.