István Bejczy - Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis

12

1 ◆Prehistorie, oudheid envroegemiddeleeuwen

Jonge steentijd, ca. 5300-ca. 2000 v.Chr. De oudste sporen vanmenselijke aanwezigheid inNederland date ren van250.000 v.Chr.BijMaastrichtmoet toen een groep jagers in eenkamphebben verbleven.Maar zeker is datNederland sindsdien niet onafgebroken bevolkt kan zijn geweest, omdat verscheidene ijstijden (de laatste eindigdeomstreeks 13.000 v.Chr.) het land tien duizenden jaren lang onbewoonbaarmaakten. Met enige zekerheid kan worden aangenomen dat Nederland permanent bewoond is vanaf ongeveer5300 v.Chr.,het begin vande jonge steentijd (neolithicum) die wordt gekenmerkt door de intro ductie van de landbouw en de veeteelt. Omstreeks die tijd leefde ‘Trijntje’, de naam die is gegeven aan de draagster vanhet oudste in Nederland gevonden skelet, opgegraven bij Hardinxveld-Giessen dam.Trijntjewasmogelijk verwantmet de Swifterbantcultuur, een volk van jagers en verzamelaars waarvan het centrum in Flevoland enOverijssel lag.Pasomstreeks4500 v.Chr. gingdeSwifterbantcul tuur geleidelijk en op kleine schaal over op landbouw en veeteelt. Maar al vanaf 5300 v.Chr.werden landbouw en veeteelt stelselmatig bedreven in zuidelijkLimburg, bij de ‘Nederlandse’ vertegenwoordi gers vandebandkeramische cultuur die zichover een groot deel van noordwestelijkEuropa uitstrekte.

Afbeelding1.1 Maquette van een lang huis uit de bandkerami sche cultuur. Prehistori sche huizen uit later tij den zijnminder lang, maar verschillenweinig in constructie.

De introductie van de landbouw bracht een revolutie in de leefge woonten teweeg.Demens verkreeg immers zijn voedsel niet (alleen) meer door te jagen en te verzamelen,maar was in staat zelf voedsel voort te brengen enmoest door zijn gebondenheid aande grondhet nomadische bestaan opgeven.Verspreid over Zuid-Limburg woon den de bandkeramiekers dan ook in nederzettingen die uit zo’n tien langwerpigehuizenmet gemiddeldzes bewoners bestonden en soms waren omgevendoor eenwal, afrastering of gracht.De belangrijkste verbouwde gewassen waren eenkoorn, emmertarwe, erwten, linzen en vlas.Als veewerden, behalve inheemse runderen en varkens, ook geiten en schapen gehouden, die door de bandkeramiekers moeten